#Bookblog

της Εύης Δημοπούλου

Υδάτινο, μεθυστικό και εξαγνιστικό το νέο μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη, Το βιβλίο της βροχής. Γεμάτο από υδάτινες λέξεις, υδάτινες εικόνες, υδάτινους ήχους, υδάτινους χαρακτήρες, έρχεται να ταράξει τα νερά του εσωτερικού κόσμου του σύγχρονου αναγνώστη. Το υγρό στοιχείο είναι κυρίαρχο σε όλο το μυθιστόρημα. Πρωταγωνιστεί το νερό της βροχής που ενώνεται με το δάκρυ, το αίμα, το σάλιο, τον ιδρώτα, το αλκοόλ, και σαν ένα ποτάμι που κυλά, βρέχει τους ήρωες εξωτερικά και εσωτερικά. Το μυθιστόρημα πολυπρόσωπο και πολυεπίπεδο περιλαμβάνει ένα σύνολο ετερόκλητων χαρακτήρων, που ο καθένας από αυτούς βιώνει, με τη δική του ιδιοσυγκρασία, την καταλυτική επίδραση της μπόρας. Η βροχή επεμβαίνει έντονα και καθοριστικά στη ζωή τους. Ανατρέπει τα σχέδιά τους, εκτρέπει τον ρου της κάθε ιστορίας και αποκαλύπτει κρυμμένα μυστικά και απωθημένα, οδηγώντας στην εξιλέωση ή στην κάθαρση.

***

Πώς γεννήθηκε η ιδέα «του βιβλίου της βροχής»;
Από την ιδέα μιας τρίωρης καταιγίδας που πεφτει στην πόλη και επηρεάζει τη ζωή μιας ομάδας κατοίκων, την πλειονότητα της οποίας συνδέει το γεγονός ότι μένουν στην ιδία πολυκατοικία. Άνθρωποι διαφορετικής ηλικίας, τάξης και φυλής υφίστανται την επίδραση της κατακλυσμιαίας νεροποντής η όποια τους επηρεάζει βαθύτατα. Όταν τελειώσει δεν θα είναι πια ίδιοι.

Πόσο καιρό σας πήρε για να το ολοκληρώσετε;
Κάπου ένα χρόνο.

Το τέλος του βιβλίου ήταν από την αρχή ξεκάθαρο στο μυαλό σας ή οι ήρωες αποκτώντας ζωή σας παρέσυραν στην εξέλιξη της ιστορίας τους;
Τα τελευταία χρόνια πάντοτε αφήνω τους ήρωες μου ελεύθερους να οδηγούν την πλοκή. Οι χαρακτήρες δημιουργούν την πλοκή και όχι το αντίθετο.

Η βροχή ενεργοποιεί και τις πέντε αισθήσεις των ηρώων, καθώς τη βλέπουν, την ακούν, την αγγίζουν, τη μυρίζουν, τη γεύονται. Θα μπορούσαμε να πούμε πως σε κάθε ήρωα είναι κυρίαρχη μια αίσθηση που τον αφυπνίζει και συντελεί στην αλλαγή του;
Ως ένα σημείο ναι. Ο Ηλίας π.χ. έχοντας μια αμυδρή συναίσθηση της πραγματικότητας οδηγείται σε μια αναπόληση, η Χαρά έχοντας σωματικά απωθημένα κινητοποιεί την γεύση και σε προέκταση τον ερωτισμό της, η Ιόλη ως καλλιτέχνης εισπνέει θα έλεγες ολόκληρο το φαινόμενο, ο μετανάστης Νταράν δέχεται τον κατακλυσμό πάνω του λες και όχι μόνον τον αγγίζει αλλα τον μεταλλάσσει, και ο Στεφάνου, ως συγγραφέας, παρατηρώντας την βροχή από το τζάμι χάνεται σε ονειροφαντασίες.

Αναφέρετε σε ένα σημείο πως το αλκοόλ δεν αλλάζει τις ιδιότητες ενός χαρακτήρα, αλλά τις ανυψώνει στην υπερβολή. Με τον ίδιο τρόπο δρα και η βροχή στους χαρακτήρες;
Περίπου. Η βροχή είναι ένα έντονο φυσικό φαινόμενο που μπορεί να είναι από ευεργετικό έως και καταστρεπτικό. Μια συνθήκη έξω από τα συνηθισμένα, όταν μιλάμε μάλιστα για μια από τις χειρότερες καταιγίδες στη ιστορία της πόλης, η όποια είναι φυσικό να ανυψώνει τις συγκεκριμένες ευαίσθητες ψυχές των ηρώων πάνω από το έδαφος.

Ο χρόνος πολλές φορές σταματάει για τους ήρωες, αναδιπλώνεται, νεκρώνει, γίνεται βαρύς. Πότε ο χρόνος ξεπαγώνει; Πότε ξαναγίνεται χρόνος;
Ο χρόνος κατά τη διάρκεια του φυσικού φαινομένου όντως υφίσταται τις αλλαγές που περιγράφετε. Μια έννοια μαλιστα από τη φύση της σχετική (ο χρόνος) απόκτα πρόσθετες διαστάσεις: μεγεθύνει τα πράγματα, τα κάνει καλειδοσκοπικά, πρισματικά. Είναι αναμενόμενο η απότομη στάση, το απότομο τέλος της καταιγίδας να λειτουργεί ως ένα cut στο χρόνο που αφήνει για κάποιο διάστημα τούς ήρωες μετέωρους. Είναι μια καθοριστική στιγμή για την περαιτέρω εξέλιξη τους.

Αν αντανάκλαση θεωρείται το φυσικό φαινόμενο της ανάκλασης του φωτός, το είδωλο μπροστά στον καθρέφτη ή σε μια υδάτινη επιφάνεια, τότε το νερό και το γυαλί-καθρέφτης που είναι διαρκώς παρόντα στο μυθιστόρημα αντανακλούν το «εσωτερικό» φως των ηρώων;
Είναι τα πάσης φύσεως κάτοπτρα στα όποια απεικονιζόμαστε, μεγεθυνόμαστε, διυλιζόμαστε, διαλυόμαστε, απορροφόμαστε. Τα πολλαπλά μας είδωλα που μας παραμορφώνουν, μας αποκαλύπτουν και μας συγχωνεύουν δημιουργώντας ακριβώς αυτήν την πολυπρισματικότητα, το καλειδοσκοπικό και αντιφατικό στοιχείο που καθορίζει την άκρως πολύπλοκη ανθρώπινη φύση.

Η διττή φύση του νερού διατρέχει όλες τις σελίδες του βιβλίου. Πότε παρουσιάζεται καθαρό, αγνό, καθαρτήριο, ερωτικό και πότε ακάθαρτο, διαβολικό, μνησίκακο, οργισμένο, βίαιο. Τι συμβολίζει η βροχή για σας;  
Ακριβώς αυτά που λέτε και αυτά που γράφω στο βιβλίο. Δεν είναι κάτι που έχει μόνον δυο πρόσωπα: «καλό» και «κακό», μελαγχολικό και επικίνδυνο, νοσταλγικό και επιθετικό. Διατρέχει όλες τις αποχρώσεις ανάμεσά τους. Είναι μια ονειρική συνθήκη. Ένα στοιχειό της φύσης πεφτει από τον ουρανό. Κάτι σκάει πάνω από τα σύννεφα, τρομεροί ήχοι ακούγονται. Η φύση μιλάει και οφείλουμε να την ακούσουμε.

Τελικά, η καταιγίδα είναι η παγκόσμια μάνα, η αιώνια αγκαλιά, καθώς το νερό μας θρέφει, μας χαϊδεύει, μας νανουρίζει, μας παρηγορεί;
Και πάλι θα απαντήσω όλα αυτά μαζί και πολλά παραπάνω. Μην ξεχνάτε ότι ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται κατά 70% από νερό.

Το βιβλίο κλείνει με μια νότα αισιοδοξίας. Πιστεύετε πως στη σημερινή εποχή χρειάζεται μια δυνατή καταιγίδα για να ξεχυθεί η αγάπη που κοιμάται στις καρδιές των ανθρώπων;
Η καταιγίδα αυτή υπάρχει ήδη και είναι ζοφερή. Μας επηρεάζει όλους. Νομοτελειακά, όμως, κάθε φυσικό φαινόμενο έχει περιοδικότητα. Ελπίζω, λοιπόν, αυτή η φάση να φτάσει κάποια στιγμή σε ένα τέλος. Ωστόσο, όπως εμείς πρέπει να φροντίζουμε τη φύση, έτσι πρέπει να φροντίζουμε και τις μεταξύ μας σχέσεις. Όπως η φύση μπορεί να είναι από ευεργετική μέχρι και καταστροφικη έτσι και η ανθρώπινη φύση έχει τα ίδια σκαμπανεβάσματα.

Ένας από τους χαρακτήρες είναι συγγραφέας και ο τίτλος του νέου του βιβλίου Σταγόνες αγάπης είναι υδάτινος κι αυτός. Πίσω από την άποψη πως κάθε έργο στρέφεται εναντίον του δημιουργού του, κρύβεται η δική σας φωνή;
Όχι ακριβώς. Η φωνή ενός χαρακτήρα, όσο κι αν είναι κοντά στον δημιουργό του, αυτονομείται και σταδιακά πράττει κατά το δοκούν

Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε μια φράση του βιβλίου, ποια θα ήταν αυτή;
Εκεί τελικά βρίσκεται η αγιότητα. Στην ικανότητα της αναπαράστασης.

Τι θα θέλατε να ευχηθείτε στους αναγνώστες σας;
Εκτός από καλή ανάγνωση να έχουν υγεία, αγάπη και δύναμη.

Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;
Έχω δυο θεατρικά έργα έτοιμα τα όποια ελπίζω να βρουν το δρόμο τους στη σκηνή και γράφω το επόμενο μυθιστόρημα.

Σας ευχαριστώ πολύ. Καλοτάξιδο το νέο σας βιβλίο!


________________

O Αλέξης Σταμάτης απάντησε και στο Ερωτηματολόγιο του Προυστ για το #Bookblog.