Ο μαρκήσιος της Ροκαβερντίνα

Ο "Μαρκήσιος της Ροκαβερντίνα" δικαίως θεωρείται το αριστούργημα του Λουίτζι Καπουάνα, του πιο συνειδητού λογοτέχνη του ιταλικού βερισμού. Με φόντο τη Σικελία στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Καπουάνα σκιαγραφεί αριστοτεχνικά αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε εμβληματικές φιγούρες των "ηττημένων", προσπαθώντας να δώσει φωνή σε έναν βουβό, καταπιεσμένο κόσμο, άρρηκτα συνδεδεμένο με μια αδυσώπητη, εχθρική φύση. "Ηττημένος", λοιπόν, ο μαρκήσιος Αντόνιο Σκιράρντι που, συνεπαρμένος απ το πάθος του για τη νεαρή χωρική Αγκριππίνα Σόλμο, αλλά δέσμιος των κοινωνικών προκαταλήψεων, οδηγείται στο έγκλημα. "Ηττημένη" και η αθέατη πρωταγωνίστρια Αγκριππίνα Σόλμο, που υποτάσσεται στα κελεύσματα της μοίρας της χωρίς ποτέ να αντιδρά. Το ενδιαφέρον σε αυτό το μεστό, ζωντανό και παραστατικό μυθιστόρημα δεν έγκειται στην εξιστόρηση των "θλιβερών γεγονότων", αλλά στη σοφά διαρθρωμένη ψυχολογική κορύφωση, στην οποία ο συγγραφέας φτάνει μέσα από μια προσπάθεια να διεισδύσει στα μυστικά αίτια που καθορίζουν τα συναισθήματα, την ανθρώπινη ψυχή και τις διακυμάνσεις της. Ζήλια, υποψίες, έγκλημα, τύψεις, βασανιστικά οράματα, όλα αυτά ανατρέπουν κάθε απόπειρα υπαρξιακής ανασυγκρότησης του μαρκήσιου και κάνουν την πορεία του προς την τρέλα και το θάνατο να φαντάζει προδιαγεγραμμένη.