Από μέλι και γάλα

"Απλώς φοβήθηκα. Ο πατέρας μου δεν έλεγε "προπαγάνδα" αλλά "ακατάληπτα λόγια" αναφερόμενος στην τρομοκρατία των Γερμανών. Αυτά σκεφτόμουνα συνεχώς, αλλά ο πατέρας μου ήταν μακριά και δεν έδινε σημεία ζωής. Ο Στέφαν όμως ήταν εδώ, παρών, κι όπως εκείνος όλα σχεδόν τα αγόρια της πόλης είχαν αποφασίσει να φύγουν. Κι όπως αυτοί επαναλάμβανε αδιάκοπα: "Οι Ρώσοι θα μας σφάξουν, θα το δεις".
Όσο κι αν επέμενα ότι, για την ώρα, εκείνοι που κόντεψαν να με σκοτώσουν ήταν οι Γερμανοί κι ότι δεν είχαμε να φοβηθούμε τίποτα, ήξερα ότι ο Στέφαν δεν θα άλλαζε γνώμη. Δεν είμαι περήφανος που φοβήθηκα, που το έβαλα στα πόδια μαζί με τον γερμανικό στρατό. Δεν είμαι περήφανος που άφησα τη γριά γιαγιά μου στο κατώφλι. Που δεν περίμενα την επιστροφή του πατέρα μου. Που δεν πρόλαβα καν να πάω στον τάφο της μάνας μου μια τελευταία φορά.
Το ωραίο καλοκαίρι μας είχε τελειώσει για τα καλά, ο σοβιετικός στρατός βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη. Μα το φθινόπωρο ήταν τόσο γλυκό."
Όταν την συναντάει το 1957, βγαίνοντας από μια συναυλία υποστήριξης στους Ούγγρους πολιτικούς πρόσφυγες, ο αφηγητής γνωρίζει ότι μπορεί να της προσφέρει μια ζωή από μέλι και γάλα. Με τη Σουζάν, αυτή τη νεαρή και θεληματική γυναίκα που φεύγει μακριά από τη Βουδαπέστη και την επανάσταση που χάθηκε, έχουν κοινή την εμπειρία της εξορίας και την επιθυμία να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον. Τώρα, στη δύση του βίου του, θυμάται. Θυμάται τον αγώνα του ενάντια στον τύφο, όταν, το φθινόπωρο του 1944, φεύγει βιαστικά με τον φίλο του Στέφαν από το Τέμεσβαρ, μια πόλη που την διεκδικούσαν οι αντίπαλες στρατιές. Ρουμάνος από το Μπανάτ, γαλλικής καταγωγής ωστόσο, δεν θα αισθανθεί ποτέ στο σπίτι του στη γαλλική Καμπανία όπου καταλήγει να ζήσει και να κάνει οικογένεια με τη Σουζάν. Ένα οικογενειακό δράμα θα αναστατώσει τη ζωή του ζευγαριού, που προσπάθησε όσο τίποτα να λησμονήσει τα συλλογικά τραύματα.
Βαθιά ριζωμένο στην Ιστορία της Ευρώπης, και ιδίως στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις εντυπωσιακές μετακινήσεις πληθυσμών στο εσωτερικό της ηπείρου, το δεύτερο μυθιστόρημα του Ζαν Ματέρν, ήδη γνωστού στο ελληνικό κοινό από το μυθιστόρημα "Τα λουτρά του Κιράλυ", αναδεικνύει την ιστορία μιας διπλής εξορίας. Υφαίνοντας με μαεστρία συναισθήματα και αισθήσεις, ο συγγραφέας ζωντανεύει μοναδικά την ανθρώπινη κατάσταση της αναζήτησης γλώσσας, μνήμης και ταυτότητας.