Η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η Γερμανία και η επιστροφή των εθνικισμών

Το βιβλίο του Χρήστου Χατζηιωσήφ είναι μια μελέτη πρωτότυπη, που συνδυάζει την ιστορική γνώση και τον πολιτικό προβληματισμό. Τοποθετείται, έτσι, στην καρδιά της δημόσιας διεθνούς συζήτησης, ανοίγοντας όλα τα μεγάλα θέματα: τους λόγους της οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας της Γερμανίας, τους κινδύνους που την απειλούν, τον ιδιόμορφο - και βουβό μέχρι πρότινος- γερμανικό εθνικισμό, την επιστροφή των εθνικισμών σε όλη την Ευρώπη, την "τέταρτη βιομηχανική επανάσταση" της τεχνολογίας και την ΕΕ των "πολλών ταχυτήτων". Ως "ευρωπαϊκό παράδοξο" έχει χαρακτηριστεί το ότι η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με τη δημιουργία υπερεθνικών δομών που θεωρητικά στοχεύει στην υπέρβαση των εθνικών ανταγωνισμών, έχει οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει αναζωογονήσει τον εθνικισμό στο εσωτερικό τους. Η μελέτη εντοπίζει τις ρίζες αυτής της αντίφασης στη συγκεκριμένη μορφή της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης που ακολουθήθηκε μετά το 1989.

Η εισαγωγή του ευρώ επιτάχυνε την εγγενή τάση κάθε τελωνειακής ένωσης να ευνοεί τα οικονομικά ισχυρότερα μέλη της Ένωσης, και ειδικότερα τη Γερμανία. Οι πολιτικές αυτές εφαρμόστηκαν μέσα σε ένα ιδεολογικό περιβάλλον που ανεχόταν ως φυσικές, όταν δεν εξήρε ως ιδιαίτερα αποδοτικές, τις ανισότητες ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και ανάμεσα στους πολίτες στο εσωτερικό τους. Η μαζική έλευση των προσφύγων στην Ευρώπη όξυνε την κοινωνική και πολιτική αστάθεια που έχει προκαλέσει η διαρκής διεύρυνση των ανισοτήτων, με αποτέλεσμα η "ευρωπαϊκή προοπτική", που ορισμένοι επικαλούνται με περισσή βεβαιότητα, να είναι, στην πραγματικότητα, άδηλη.