Οι Αρταμάνοφ

Μια οικογενειακή σάγκα, που αφηγείται την ιστορία τριών γενιών της οικογένειας Αρταμάνοφ στη Ρωσία επί µισό αιώνα, από την απελευθέρωση των δουλοπάροικων το 1861, η οποία πραγµατοποιήθηκε από τον Τσάρο Αλέξανδρο Β΄, µέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση το 1917.
Ο πατριάρχης της οικογένειας, ο Ηλίας, άρτι απελευθερωθείς δουλοπάροικος, εγκαθίσταται σε µια κωµόπολη µε τους τρεις γιους του και ιδρύει µια υφαντουργία. Ο γενάρχης, αυταρχικός µε την οικογένειά του, άπληστος και αποφασισµένος ως επιχειρηµατίας, αφοσιώνεται στο εργοστάσιο και, γενικά, στη νέα ζωή. Tα παιδιά και τα εγγόνια διατηρούν την επιχείρηση, αλλά µε λιγότερο πάθος, µέχρι που τα πάντα σαρώνει η επανάσταση του 1917 και η χαοτική βία που αυτή έφερε, η οποία περιγράφεται µε πιστότητα στο µυθιστόρηµα.

Οι περιπέτειες της οικογένειας Αρταµάνοφ απηχούν µε ακρίβεια τον ιστορικό καµβά της εποχής, τον οποίο µε διορατικότητα αντιλαµβάνεται και µε µαεστρία υφαίνει στο βιβλίο ο Γκόρκι. Σε αυτόν ακριβώς τον καµβά τοποθετεί αριστοτεχνικά τους ήρωές του, που αδυνατούν να αντιληφθούν και να παρακολουθήσουν τις τεράστιες αλλαγές που συµβαίνουν, καθώς και τις µεταξύ τους σχέσεις -συγγενικές, ερωτικές, φιλικές, σχέσεις εξάρτησης ή εξουσίας, φθόνου ή και αδιαφορίας, ακόµη και την απουσία σχέσης- και στήνει έτσι ένα εξαιρετικό µυθιστόρηµα, που αφηγείται µε ακρίβεια και ζωντάνια την άνοδο και την πτώση του σύντοµου ρωσικού καπιταλισµού.

"Οι Αρταµάνοφ" σε µετάφραση του Άρη Αλεξάνδρου εκδίδονται για πρώτη φορά αυτόνοµα σε βιβλίο, µετά την πρώτη έκδοσή τους το 1959 σε έναν συλλογικό τόµο παγκόσµιας κλασικής λογοτεχνίας.