Homo Sacer

Στο αρχαϊκό ρωμαϊκό δίκαιο είναι ξεκάθαρος ο ρόλος του Homo sacer όπως και η σημασία του για τη δόμηση της κυριαρχίας και της βιοπολιτικής. Πρόκειται για μια φιγούρα στην οποία αποτυπώνεται για πρώτη φορά η παράδοξη σχέση εξουσίας/κυριαρχίας και απλής βιολογικής ζωής. Γιατί αυτός ο χαρακτήρας παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον; Μα γιατί πρόκειται για κάποιον που ενώ η κοινότητα τον έχει κρίνει για κάποιο έγκλημα, εντούτοις δεν τον καταδικάζει με τους συνηθισμένους τρόπους, αλλά του αποδίδει μια ιερότητα που απαγορεύει μεν τη θυσία του, επιτρέπει όμως σε οποιοδήποτε άλλο μέλος της κοινότητας να τον σκοτώσει χωρίς τον κίνδυνο τιμωρίας. Πρόκειται επομένως για μια ζωή στο όριο, ή καλύτερα για μια παράδοξη ύπαρξη που ανοίγεται στην ανυπαρξία, για το ίδιο το μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου. Πολύ σχηματικά θα λέγαμε ότι βασικό θέμα του βιβλίου αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο εμφανίζεται και εδραιώνεται η βιοπολιτική, δηλαδή η πολιτικοποίηση της ζωής στο απλούστερο βιολογικό της επίπεδο, η αυξανόμενη συμπερίληψη της φυσικής "γυμνής ζωής" του ανθρώπου στους μηχανισμούς και τους υπολογισμούς της εξουσίας. Ακολουθώντας το νήμα της συστατικής σχέσης μεταξύ γυμνής ζωής και κυρίαρχης εξουσίας, από τον Αριστοτέλη μέχρι το Αουσβιτς, από το Habeas corpus μέχρι τις διακηρύξεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με το Homo sacer ο Αγκάμπεν προσαθεί να αποκωδικοποιήσει τα αινίγματα - πρώτα απ όλα τον φασισμό και τον ναζισμό - που ο 20ός αιώνας έθεσε στον ιστορικό λόγο.