#Bookblog

Ελεάννα Βλαστού, Στο Λονδίνο

Οι αθέατες αποχρώσεις του Λονδίνου


Η ταξιδιωτική πεζογραφία άνθησε σε παλαιότερους καιρούς, όταν η περιήγηση σε ξένους τόπους αποτελούσε προνόμιο ευπόρων, περιπέτεια ριψοκίνδυνων ή απελπισμένων ανθρώπων. Οι εντυπώσεις του Ουράνη από τη Μαύρη Θάλασσα, του Καζαντζάκη από την Ισπανία, πέραν της λογοτεχνικής τους σημασίας, λειτουργούσαν σαν παράθυρα στον κόσμο. Ακόμα και αν ο φακός του συγγραφέα ήταν λιγότερο ή περισσότερο παραμορφωτικός, ο αναγνώστης είχε εξαρχής παραιτηθεί από το προνόμιο της αμφιβολίας – πίστευε, γοητευόταν, μαγευόταν με ό,τι διάβαζε.

Στις μέρες μας συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Χάρη σε ναύλα προσιτά κι ακόμα προσιτότερο κατάλυμμα Airbnb μπορείς –αρκεί να το προγραμματίσεις εγκαίρως– να βρεθείς σε όποιο σχεδόν σημείο τού χάρτη ακουμπήσει τυχαία το δάκτυλό σου. Τα αγγλικά ως lingua franca σου δίνουν τη δυνατότητα της, τσάτρα-πάτρα έστω, επικοινωνίας με τους ντόπιους. Το Διαδίκτυο σε βομβαρδίζει με πληροφορίες για τα αξιοθέατα του κάθε προορισμού. Η κάμερα του κινητού εκπληρώνει τη λαχτάρα σου να φωτογραφίζεις ακατάπαυστα και να ποστάρεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Περιδιαβαίνεις τον παγκοσμιοποιημένο πλανήτη με την άνεση κατακτητή. Με την ψευδαίσθηση πως όχι μονάχα βλέπεις μα και καταλαβαίνεις τα πάντα. Τι σου χρειάζεται στις μέρες μας ένα βιβλίο για το Λονδίνο, το οποίο στοιχίζει μάλιστα το ένα τρίτο ενός φτηνού αεροπορικού εισιτηρίου προς το Λονδίνο; Τι να σου πει η Ελεάννα Βλαστού;

Η Ελεάννα Βλαστού δεν είναι καινούργια. Εκδίδει από το 2013. Εχει στο ενεργητικό της δύο σύντομα βιβλία μυθοπλασίας, τις «Εξαφανίσεις» και τον «Βιογράφο». Μεγαλωμένη στην Αθήνα, σπουδαγμένη στο Παρίσι, εγκαταστάθηκε κάποια μέρα στο Λονδίνο. Δεν ξενιτεύτηκε προσωρινά, δεν έφυγε από την Ελλάδα ώσπου να περάσει η κρίση. Αποφάσισε συνειδητά να μεταφυτευτεί στο υγρό –πέριξ του Τάμεση– χώμα.

Οπως όχι σπανίως συμβαίνει, η απόσταση από το περιβάλλον της μητρικής της γλώσσας αντί να αμβλύνει, όξυνε τα εκφραστικά μέσα της Βλαστού. Τη βοήθησε επίσης να επικεντρώσει στο δυνατό σημείο της, στο πεζογραφικό της χάρισμα. Το οποίο δεν είναι η επινόηση αλλά η παρατήρηση. Με βλέμμα οξύ κι αχόρταγο, η Βλαστού παρατηρεί γύρω της, το Λονδίνο. Εγκύπτει σε λεπτομέρειες και αποχρώσεις. Αγωνίζεται να αποκρυπτογραφήσει κώδικες, να αντιληφθεί τι υπάρχει πίσω από φαινόμενα και στερεότυπα.

Περιγράφει άγνωστους ανθρώπους με τους οποίους διασταυρώνεται στον δρόμο ή στο μετρό. Κοινωνικές συναθροίσεις σε παμπ, έξω από γήπεδα, σε σχολεία – εκεί όπου μυρμηγκιάζουν οι γονείς απανταχού του ανεπτυγμένου κόσμου αγωνιώντας για την πρόοδο των τέκνων τους.

Ανατέμνει τον λονδρέζικο Τύπο, τις καθημερινές εφημερίδες που δεν έχουν πάψει να μοσχοπουλάνε. Μας αναλύει την υψηλή τέχνη της νεκρολογίας. Ενα σπαρταριστό κεφάλαιο του βιβλίου είναι η ανοιχτή επιστολή προς τη Μέγκαν Μαρκλ. Η Ελληνίδα συγγραφέας απευθύνεται στην αμερικανογεννημένη πριγκίπισσα και τις δίνει συμβουλές πώς να ανταποκριθεί, κυρίως πώς να αντέξει τη βρετανική νοοτροπία, η οποία διαποτίζει εδώ και αιώνες ορατά και αόρατα.


«Στο Λονδίνο» η Βλαστού ισορροπεί στην κόψη μεταξύ ιλαρότητας και μελαγχολίας. Οντας η ίδια –μας το ομολογεί– εσωστρεφής, κανονικά θα έπρεπε να ευτυχεί σε μια κοινωνία που κρατάει ευλαβικά τις αποστάσεις, που απεχθάνεται τις διαχύσεις, τουλάχιστον πριν ρεύσει στις φλέβες ικανή ποσότητα αλκοόλ. Δεν παύει εντούτοις και στο Λονδίνο –όπως και στην Αθήνα και παντού φοβάμαι ή ελπίζω– ένα κομμάτι του εαυτού της να αισθάνεται αταίριαστο, ανέλπιδα αποκομμένο απ’ τον περίγυρο. Να νοσταλγείς ισόβια τον ου τόπον. Εκείνο που δεν υπάρχει. Ιδού ένα γνησίως καλλιτεχνικό προνόμιο. Ή κατάρα.

Από το δημοψήφισμα για το Brexit έχουν συμπληρωθεί ήδη τρία χρόνια. Κι όμως μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης επιμένει να απορεί, να βρίσκει την απόφαση των Βρετανών περίπου ακατανόητη. Η Ελεάννα Βλαστού προσφέρει και γι’ αυτό κάποια ερμηνευτικά κλειδιά.

Μπορεί στο Λονδίνο το «Bremain» να πλειοψήφησε, ολόκληρες όμως γειτονιές του έχουν καταληφθεί από πάμπλουτους ξένους. Εχουν καταστεί σχεδόν άβατες για τους «κανονικούς» ανθρώπους, είτε αυτόχθονες είτε σκληρά εργαζόμενους μετανάστες. «Θέλουμε τη χώρα μας πίσω!» κραυγάζουν οι λαϊκιστές του 21ου αιώνα και διαστρέφουν ανενδοίαστα την πραγματικότητα φανατίζοντας τους πολίτες. Στη βάση ωστόσο του εχθροπαθούς τους λόγου ανιχνεύεται αλήθεια…

Διαβάστε το «Λονδίνο» της Ελεάννας Βλαστού. Κάποιες σελίδες του ίσως σας θυμίσουν τις σπαρταριστές –και σπαραχτικές– ταξιδιωτικές εντυπώσεις του σπουδαίου Μίνου Αργυράκη, που είχαν κυκλοφορήσει στα ’60s από τις εκδόσεις Γαλαξίας. Και δυστυχώς έχουν μισοξεχαστεί, όπως και ο ίδιος…


Χρήστος Χωμενίδης // kathimerini.gr
Δείτε το βιβλίο εδώ





© 2024 PROSPERUS Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος.
  ^