Η έννοια του πολιτικού

Είναι μάλλον αδύνατον, στα πλαίσια μιας εισαγωγής να δοθεί μια ολοκληρωμένη παρουσίαση της συνολικής θεωρίας του Carl Schmitt. [...] Ο Carl Scmitt είναι ένας συντηρητικός θεωρητικός του κράτους, ο οποίος επηρέασε σε μεγάλο βαθμό μαρξιστές και άλλους αριστερούς θεωρητικούς, όπως π.χ. στην περίοδο του μεσοπολέμου τους Ernst Fraenkel, Franz Neumann και Max Adler. Οι εντυπωσιακές, υπό μορφήν ορισμών διατυπωμένες θέσεις του, αποτελούν με τον αξιωματικό προκλητικό - πολεμικό χαρακτήρα τους και το αναμφισβήτητο της διατύπωσής τους σταθμούς και σημεία αναφοράς της πολιτικής θεωρίας εν γένει. [...] "Η έννοια του πολιτικού" δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1927, ως άρθρο, στο περιοδικό "Archiv fur Sozialwissenschaften und Sozialpolitik", τόμος 58, και αναδημοσιεύθηκε ένα χρόνο αργότερα στη σειρά "Politische Wissenschaft", τεύχος 5. Το 1932 εκδόθηκε, μαζί με τη διάλεξη "Das Zeitalter der Neutralisierungen und Entropolitisierungen" σε βιβλίο. Γι αυτήν την τρίτη έκδοση το κείμενο ξαναδουλεύτηκε και συμπληρώθηκε από τον Carl Schmitt έτσι που διπλασιάστηκε σε έκταση. Η έκδοση του 1932 επανεκδόθηκε το 1963 επαυξημένη κατά έναν "Πρόλογο", έναν "Επίλογο στην έκδοση του 1932" και "Τρία πορίσματα". [...] "Η έννοια του κράτους προϋποθέτει την έννοια του Πολιτικού" (σελ. 37). Σύμφωνα με αυτή την εισαγωγική και αυταπόδεικτη πρόταση, το Πολιτικόν και το Κρατικόν δεν είναι ταυτόσημα. Μια τέτοια ταύτιση είναι ορθή και δικαιολογημένη "όσο το κράτος είναι πράγματι ένα ξεκάθαρο, μονοσήμαντα ορισμένο μέγεθος", "όσο λοιπόν το κράτος έχει το μονοπώλιο του Πολιτικού". Αυτό ισχύει για το Κράτος του 17ου και του 18ου αιώνα, το οποίο γεννήθηκε θέτοντας τέλος στις φεουδαρχικές διαμάχες και στους θρησκευτικούς εμφύλιους πολέμους, ή ακόμη και για το κράτος του 19ου αιώνα, το οποίο παρ όλον τον διαχωρισμό κράτους και κοινωνίας στέκεται σαφώς "πάνω" από την κοινωνία. Από τις αρχές όμως του 20ου αιώνα εμφανίζεται κατά τον Schmitt μια ποιοτική μεταβολή της σχέσης κράτους και κοινωνίας: κράτος και κοινωνία διεισδύουν το ένα στο άλλο. Ο Schmitt δηλώνει σαφώς τι εννοεί με αυτή την αλληλοδιείσδυση: εννοεί τη δημοκρατική συμμετοχή του λαού στην κρατική εξουσία, πράγμα το οποίο "συμβαίνει κάποτε αναγκαστικά σε μια δημοκρατικά οργανωμένη κοινωνία". Έτσι το κράτος χάνει το μονοπώλιο του Πολιτικού. Συνεπώς γίνεται αναγκαίος ο διαχωρισμός του Πολιτικού από το Κρατικόν και ο εκ νέου προσδιορισμός του Πολιτικού. Ο κατά Schmitt ορισμός του Πολιτικού είναι γνωστός: "Η ειδικά πολιτική διάκριση, στην οποία μπορούν να αναχθούν οι πολιτικές πράξεις και τα πολιτικά κίνητρα, είναι η διάκριση Φίλου και Εχθρού". [...]
(από την εισαγωγή της Αλίκης Λαβράνου)

_