Ο αντι-διαφωτισμός

Ο Zeev Sternhell, ακούραστος μελετητής του έργου των κλασικών του Διαφωτισμού Βολταίρου, Μοντεσκιέ, Ρουσσώ και Καντ, υποστηρίζει ότι η ιστορία των τελευταίων τριών αιώνων σφραγίζεται από τη συνεχή διαμάχη των οπαδών και των εχθρών του Διαφωτισμού. Υπάρχουν δύο αντίθετοι τρόποι για να κατανοήσει κανείς τη νεωτερικότητα: αυτός που αναζητεί την ατομική ευτυχία,την ελευθερία, την πρόοδο, την ανεκτικότητα, κι εκείνος που εξυμνεί τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και τις αξίες της κοινότητας. Οι οπαδοί του Διαφωτισμού έχουν ως κοινό σκοπό την απελευθέρωση του ατόμου από τους καταναγκασμούς της ιστορίας και τα δεσμά της παράδοσης. Ο άνθρωπος, ως ορθολογικό ον, ελεύθερο και αυτόνομο,δεν έχει πλέον ανάγκη ούτε την ιστορία, ούτε τη θρησκεία, ούτε την κηδεμονία. Οι εχθροί του Διαφωτισμού, από τον Herder έως τον Huntington, εξυμνούν την ιστορία, την κουλτούρα,τη γλώσσα, στρέφονται εναντίον της ιδέας της αυτονομίας του ατόμου, εναντίον της καθολικότητας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν η διαφωτισμένη νεωτερικότητα είναι εκείνη του φιλελευθερισμού που οδηγεί στη δημοκρατία, η άλλη νεωτερικότητα,που εμφανίζεται στις αρχές του 20ού αιώνα, παίρνει τη μορφή της επαναστατικής, εθνικιστικής, κοινοτιστικής Δεξιάς, που είναι ορκισμένος εχθρός των οικουμενικών αξιών.
Το βιβλίο αποτελεί πολύτιμο οδηγό για την κατανόηση ενός σκοτεινού κεφαλαίου της ευρωπαϊκής ιστορίας, αλλά και για τη διερεύνηση ορισμένων επικίνδυνων τάσεων και ιδεολογικών ρευμάτων της σύγχρονης εποχής.