Σουρεαλισμός

Εκείνοι οι ποιητές, οι διανοούμενοι και οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες, πολλοί από αυτούς μαρξιστές, των οποίων την προσοχή προσέλκυσαν το περιοδικό "La Revolution Surrealiste" και ο Αντρέ Μπρετόν, συνειδητοποίησαν ότι είχε έρθει ο καιρός να απελευθερώσουν τη μορφή έκφρασης, να δώσουν υπόσταση στον κόσμο του ασυνείδητου, του ονείρου και του "καθαρού ψυχικού αυτοματισμού". Ήταν πρόθυμοι να δώσουν μορφή και σχήμα στους εφιάλτες τους, στην παράνοιά τους, στον καταπιεσμένο ερωτισμό τους και στη σκοτεινή πλευρά του μυαλού τους. Ο "Σουρεαλισμός", όπως τον όρισε ο Μπρετόν, ήταν "πέρα από όλες τις αισθητικές και ηθικές ενασχολήσεις". Το χιούμορ, η υπερβολή, η σκληρότητα και η αγωνία, παρόντα σε ανησυχητικές μεταμορφώσεις, επαναλαμβάνονται στους ποιητικούς χείμαρρους του Ελυάρ και του Αραγκόν, οτα θεατρικά έργα του Αρτό, ή στα κινηματογραφικά ποιήματα του Μπουνιουέλ και του Κοκτό, όπως και στην τέχνη του Μαξ Ερνστ, του Ρενέ Μαγκρίτ, του Σαλβαδόρ Νταλί, του Πολ Ντελβό, του Ιβ Τανγκί, του Χουάν Μιρό, του Ζαν Αρπ, του Χένρι Μουρ, του Μαν Ρέι. Και ενώ είναι αρκετά εύκολο να βρεθούν οι αρχές του λογοτεχνικού Σουρεαλισμού στον θάνατο του Ντανταϊσμού, είναι δυσκολότερος ο εντοπισμός της... έκλειψής του: τα απελευθερωτικά αποτελέσματα του Σουρεαλισμού εξακολουθούσε να τα απολαμβάνει η γενιά των καλλιτεχνών που ακολούθησε τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η ζωγραφική δράσης και το ανεπιτήδευτο σύμπαν προσέφεραν νέους ορίζοντες προς εξερεύνηση. Βοήθησε να πάρει μορφή το πνεύμα του Μάη του 1968, όταν γραμμένο με μεγάλα γράμματα στους τοίχους του Παρισιού, και αλλού, ήταν το σύνθημα "Όλη η εξουσία στη φαντασία", αντηχώντας τον λόγο του Αντρέ Μπρετόν το φθινόπωρο του 1942 στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ: "Ο Σουρεαλισμός γεννήθηκε για να επιβεβαιώσει την απεριόριστη πίστη στην ιδιοφυΐα της νεότητας".