Η κάθοδός μου στον Αδη

Τα ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου 2009 έφυγε από τη ζωή, έσβησε, έκλεισε τα μάτια της για πάντα η Έλλη Παππά. Οι ευφημισμοί του αναπότρεπτου θανάτου είναι πολλοί στη γλώσσα μας, όπως σε όλες, υποθέτω, τις γλώσσες· όλοι όμως θα ήταν ξένοι προς τη συνείδηση, το ήθος και τη βιοτροπία της αξιοθαύμαστης αυτής γυναίκας. Η ίδια θα προτιμούσε σε κάθε περίπτωση την αφτιασίδωτη κυριολεξία, όπως με ασυμβίβαστη σαφήνεια μαρτυρεί και το ανά χείρας κείμενο: η αφήγηση ενός ονείρου και της ερμηνείας του, ή αλλιώς μια ιδιότυπη μελέτη θανάτου υπό μορφή ημερολογίου. Η καταγραφή, ανέκδοτη ως τώρα, προέρχεται άπο το Αρχείο της Έλλης Παππά, το οποίο, μετά από δωρεά της συγγραφέως το 2002, απόκειται πλέον στο ΕΛΙΑ. Εντυπωσιάζει πράγματι η παρρησία με την οποία η Έλλη Παππά τοποθετεί μπροστά στα μάτια της και μελετά το μελανό όνειρο της "καθόδου της στον Αδη". Μελέτη θανάτου αλλά και δοκιμασία του ορθού λόγου που αναμετριέται με τις παραμορφωτικές δυνάμεις της δεισιδαιμονίας και της άγνοιας, απέναντι στις οποίες η Έλλη Παππά στάθηκε πάντα εγρήγορη και ετοιμοπόλεμη. Παρρησία, λοιπόν, αλλά και μέθοδος και στωική αταραξία και συλλογιστική ακρίβεια. Από τη δοκιμασία αυτή δεν εξοβελίζεται το συναίσθημα, κάθε άλλο· εικόνες και περιστατικά της ζωής που έμμεσα αποχαιρετάει πυκνώνουν στο βάθος του λόγου της, "βαθύτερα απ το δάκρυ". [...] Δ. Κ.