Το σεμινάριο για το "Κλεμμένο γράμμα"

Το "Σεμινάριο για το "Κλεμμένο γράμμα"" είναι ένα "μυθικό" κείμενο που δεν τοποθετήθηκε τυχαία από τον Λακάν στην προμετωπίδα των γραπτών του. Αποτελεί το γραπτό μνημείο της σημαντικότερης μεταφροϋδικής επανάστασης στην ψυχανάλυση. Σε αυτό, ο Λακάν επεξεργάζεται το πρωτόκολλο μιας ανήκουστης αξιωματικής που θεμελιώνει το Συμβολικό στη βαθμίδα του γράμματος και σμιλεύει τους όρους της περίφημης "Επιστροφής στον Φρόυντ". Απεγκλωβισμένη από τις ρομαντικές, ψυχολογικές και νευρολογικές εκδοχές της, η δομή του ασυνειδήτου εξειδικεύεται ως μεταβιολογική μνήμη και υπάγεται στη δικαιοδοσία του γράμματος και της συνδυαστικής του, ενώ παράλληλα συμπληρώνεται με ένα ετερογενές και αντινομικό στοιχείο: την έννοια του υποκειμένου, οριζόμενη μ έναν τρόπο που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της δυτικής σκέψης. Το κείμενο διακρίνεται επίσης όχι μόνο γιατί καθιερώνει το κλασικό μοτίβο της υπεροχής του Συμβολικού επί του Φαντασιακού, αλλά κυρίως γιατί με μια προδρομική, καίτοι δυσδιάκριτη, θεωρητική χειρονομία προνομιοποιεί τη σύμπλεξη του Συμβολικού με το Πραγματικό, S-R, άξονα της μεταγενέστερης διδασκαλίας του Λακάν. Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος ο Λακάν, "η μνημική εγγραφή που προσιδιάζει στο ασυνείδητο -το φροϋδικό, εννοείται- δεν είναι της ίδιας τάξεως με το καθεστώς που υποθέτουμε στη μνήμη, νοούμενη ως ιδιότητα του ζώντος. [...] Ενώ είναι ολοφάνερο ότι [...] μπορούμε να βρούμε, στις διατεταγμένες αλυσίδες μιας τυπικής γλώσσας, όλες τις όψεις μιας μνημικής εγγραφής: ειδικότερα εκείνης την οποία απαιτεί η ανακάλυψη του Φρόυντ. [...] Το πρόγραμμα που διαγράφεται εφεξής για εμάς είναι αυτό που αφορά στον τρόπο με τον οποίο μια τυπική γλώσσα καθορίζει το υποκείμενο. Αλλά το ενδιαφέρον ενός τέτοιου προγράμματος δεν είναι απλό: αφού υποθέτει ότι ένα υποκείμενο δεν θα το εκπληρώσει παρά μόνο προσκομίζοντας σ αυτό την ιδιαιτερότητά του".