Το κόμμα της ανθρωπότητας

"Στόχος πολεμικής σε όλη του την πορεία, ο Διαφωτισμός κατηγορήθηκε για ιδέες που δεν ήταν δικές του και για ιστορικές εξελίξεις που ούτε επιδίωξε ούτε προκάλεσε. Στο πέρασμα των χρόνων απέκτησε μια φήμη που τώρα πια καλύπτει το πρόσωπό του σαν άκαμπτη μάσκα. Η κυρίαρχη εικόνα του Διαφωτισμού σήμερα δεν αποτυπώνει το έργο των ειδικών: Δεν μπορώ να βρω άλλο πεδίο ιστορικής μελέτης, όπου το χάσμα μεταξύ λογιοσύνης και κοινού να ναι τόσο βαθύ και τόσο μοιραίο όσο και στον Διαφωτισμό. Και λέγοντας "κοινό" εννοώ τους καταναλωτές εγχειριδίων και, φοβάμαι, συχνά και τους παραγωγούς τους επίσης." Σ αυτό το προκλητικό βιβλίο ο Peter Gay διαλύει παλιούς μύθους και αποσαφηνίζει τον ιστορικό ρόλο, τις διαχρονικές αξίες και το πνεύμα του Διαφωτισμού. Αντιτάσσεται στον μεταμοντέρνο λόγο που θεωρεί τον Διαφωτισμό πρόδρομο των ολοκληρωτισμών του 20ου αιώνα, και τονίζει ότι ο ορθολισμός των ανθρώπων του Διαφωτισμού δεν σημαίνει την αφελή εμπιστοσύνη στην παντοδυναμία του ορθού λόγου, αλλά την πίστη στο κριτικό πνεύμα, που θέτει όλες τις απόψεις υπό αίρεση -ακόμη και τις δικές τους.