"Αρχείο αγώνος" 1806-1832

Με την έντονα φορτισμένη, αλλά όχι απολύτως κυριολεκτική, ονομασία "Αρχείο Αγώνος" απόκειται στο Τμήμα των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη ένα πολύτιμο σύνολο από πεντέμισι περίπου χιλιάδες έγγραφα, τα οποία αγοράστηκαν το 1938 από τον Αντώνη Μπενάκη. Η Μαρία Δημητριάδου, επιμελήτρια αυτού του τόμου, στην εισαγωγή της αποτυπώνει την ιδιαίτερη φύση αυτού του υλικού, ιχνηλατεί με τον αρμόζοντα τρόπο τη διαδρομή του, καταγράφει τα προβλήματα -τους τρόπους συγκρότησής του σε αρχειακή μονάδα-, αποτυπώνει τα ερωτήματα και σκιαγραφεί τις ενότητές του, προσανατολίζοντας τον αναγνώστη στα πολλαπλά επίπεδά του. Τα έγγραφα που συγκροτούν το "Αρχείο Αγώνος" στο Μουσείο Μπενάκη, και των οποίων οι περιλήψεις δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο, εκτείνονται χρονικά από το 1806 μέχρι το 1832. Με τις πληροφορίες που αποδεσμεύουν μπορούν να συμβάλουν στον φωτισμό ποικίλων πτυχών του ελληνικού βίου, στη διάρκεια των κρίσιμων δεκαετιών που προηγήθηκαν ή ακολούθησαν την έκρηξη της εθνικής επανάστασης των Ελλήνων. Ο ερευνητής λοιπόν θα αντλήσει στοιχεία πολύτιμα για την οικονομία και τους μηχανισμούς της, τις νοοτροπίες, την κοινωνική διαστρωμάτωση και τις αποτυπώσεις της στο πολιτικό επίπεδο, κυρίως στη διαμόρφωση των διοικητικών μηχανισμών, κατά τις κρίσιμες εκείνες δεκαετίες, είτε στο πλαίσιο της οθωμανικής κυριαρχίας είτε στην αρχή της διαμόρφωσης των διοικητικών μηχανισμών του επαναστατημένου και κατόπιν ανεξάρτητου ελληνικού χώρου. Δεν χρειάζεται να τονιστεί η αυτονόητη σημασία του εν λόγω υλικού, καθώς μέσα απ αυτό αναδεικνύεται η πολυπλοκότητα της συμπλοκής του οικονομικού, του κοινωνικού και του πολιτικού, μάλιστα σε εποχές συμπυκνωμένου ιστορικού χρόνου, σε εποχές επιταχύνσεων, όπως η συγκεκριμένη. Η πλήρης ανατροπή της ιστορικής πραγματικότητας, όπως αυτή αποτυπώνεται στα χρόνια της επανάστασης, η γοργή διαμόρφωση νέων δομών, οι επανανοηματοδοτήσεις και η προσπάθεια των ανθρώπων να ενταχθούν στον νέο κόσμο, είναι, μαζί με άλλες, βασικές προϋποθέσεις για την προσέγγιση του υλικού. Ο πλούτος, η υψηλή συνοχή και η έκταση που καλύπτει το "Αρχείο Αγώνος" το καθιστούν γόνιμο πεδίο για τέτοιου είδους αναζητήσεις. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)