Το γούπατο

Δεκαετία του 1930, σε φτωχογειτονιά της Αθήνας. Ο μικρός Βενιαμίν, ορφανός από πατέρα, ζει στερημένα στη δύσκολη προ δικτατορίας Μεταξά εποχή. Κλειστή κοινωνία, εμμονές και ιδεοληψίες, ακατανόητα γι αυτόν πρότυπα κοινωνικής, σεξουαλικής, πολιτικής συμπεριφοράς. Αλλά και ένας κόσμος μυστικός που ανασαίνει κάτω από τη βιτρίνα του καθημερινής, εν πολλοίς επίπλαστης, χρηστομάθειας. Ώσπου ξημερώνει η 4η Αυγούστου. Κι όλα τα χρώματα των ημερών μετατοπίζονται στην κλίμακα του γκρι... Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, κανείς (πόσω μάλλον ο έφηβος, πια, Βενιαμίν) δεν μπορούσε να εκτιμήσει τη σφοδρότητα της λαίλαπας που επρόκειτο να σαρώσει συθέμελα τον μικρόκοσμό τους. Πόλεμος. Πολύ σύντομα η απάνθρωπα αργόσυρτη, φονική Κατοχή. Πείνα! Έως θανάτου Πείνα! Και χώρος πουθενά για εφηβική αφέλεια. Οι έφηβοι εκείνης της γενιάς ανδρώθηκαν με μιας, ή πέθαναν... Στην εθνικοσοσιαλιστική Νέα Τάξη πραγμάτων του Χίτλερ η ξεγνοιασιά ήταν εξίσου θανατηφόρα όσο οι σφαίρες των ταγματασφαλιτών ή το "ταξίδι" για το Αουσβιτς. Η φρίκη τράβηξε με αίμα μια γραμμή, κι οι άνθρωποι μοιράστηκαν στα δυο: από κεί οι φασίστες, από δώ όσοι μάχονταν για ένα όνειρο που το λεγαν: Ελευθερία! Μα τα όνειρα δεν τόχουνε συνήθειο να κρατούν πολύ. Ετούτο τ όνειρο, του Βενιαμίν και της γενιάς του, κατέληξε εφιάλτης γι άλλους στην άμμο του Ελ Ντάμπα, γι άλλους στις ξερολιθιές της Μακρονήσου, γι άλλους μπροστά στις κάννες κάποιου εκτελεστικού αποσπάσματος της υποτίθεται ελεύθερης Ελλάδας. Το με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία βιβλίο του πεζογράφου, ποιητή και στιχουργού Δημήτρη Χριστοδούλου "Το Γούπατο" (κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1976) θεωρείται, και είναι, κλασικό στο είδος του. Ένα έργο σταθμός της νεότερης ελληνικής Λογοτεχνίας. Μα τόσος φόβος; Γιατί; Θα φάει δυο σφαίρες το πολύ και θα πεθάνει! Όλοι θα πεθάνουμε μια μέρα, γιατί τόσος φόβος; Γιατί αυτό το τέρας; Οι άνθρωποι πεθαίνουν χιλιάδες χρόνια τώρα. Να, χτες κι ο Στάθης, μπορεί να χουν σκοτώσει και την Ιωάννα και τον Ζαδέ, γιατί δεν γίνεται ο θάνατος κάτι απλό; Να, κάτι σαν ένα ποτήρι νερό που το πίνεις και ξεμπερδεύεις; Γιατί, θα του πει ύστερα από χρόνια η Μαρία, δεν είναι ένα ποτήρι νερό ο θάνατος. Είναι αυτό που είναι! Κι αυτό που είναι ο θάνατος είναι απαράδεκτο, αηδιαστικό κι ακατανόητο! Απαράδεκτο, αηδιαστικό και ακατανόητο! Και το χειρότερο: Αμα προέρχεται από τους ανθρώπους είναι και προσβλητικό! Νικάνε απάνω σου! Κι αυτήν τη νίκη την ξερνάς, δεν τη θέλεις, γιατί στο κάτω κάτω της γραφής δεν θέλεις να νικήσουν ούτε αυτοί ούτε οι ιδέες τους. Και φαίνεται πως για τον φασισμό δεν μπορεί να το κουβεντιάσει κανείς και πολύ.