Επιστροφή στο μάρκο;

Ο αγώνας για το ευρώ έχει εισέλθει τώρα σε αποφασιστικό στάδιο. Αλλά οι πιθανότητες να επιβιώσει, τελικά, η Νομισματική Ένωση μειώνονται μέρα με τη μέρα.
Πρώτο βήμα για να επιλυθεί η κρίση θα έπρεπε να είναι μια σαφής αντίληψη για την επιδιωκόμενη κατάληξη. Υπάρχει μόνον η επιλογή ανάμεσα σε μια συνολικά ανανεωμένη Νομισματική Ένωση και μιαν επιστροφή στον "νομισματικό εθνικισμό". Είναι αυταπάτη να νομίζει κανείς ότι ανάμεσα σε αυτές τις διαμετρικά αντίθετες εναλλακτικές δυνατότητες μπορούν να υπάρξουν σταθερές ενδιάμεσες λύσεις. Ήδη στην περίπτωση ενός Grexit υπάρχει ο κίνδυνος αλυσιδωτών αντιδράσεων. Με έξοδο της Ισπανίας, η κατάρρευση όλου του συστήματος θα καθίστατο πολύ πιθανή. Η λύση πρέπει να συνίσταται στην εκ βάθρων αμφισβήτηση της αλλαγής παραδείγματος που συντελέστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Τότε η σωτήρια υπόσχεση ήταν ότι οι ελεύθερες αγορές, και ένα υπόδειγμα κοινωνίας όπου καθένας επιδιώκει το ατομικό του όφελος βασιζόμενος όσο μπορεί στον εαυτό του, θα δημιουργούσαν με τον καιρό έναν κόσμο καλό για όλους.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι αχαλίνωτες αγορές μπορούν να επιδείξουν μια απίστευτη καταστροφική δυναμική. Στο μεγαλύτερο μέρος τους, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη δεν οφείλονται σε αποτυχίες κρατών, αλλά σε αποτυχία των αγορών. Η απάντηση πρέπει να είναι να επιστρέψει ο κόσμος σε περισσότερη αλληλεγγύη, να κατανοήσει ότι υπάρχουν πολλά σημαντικά πράγματα που δεν μπορεί να επιτύχει το άτομο προσηλωμένο στα δικά του συμφέροντα, αλλά μόνο συλλογικά η κοινότητα.
Εδώ συγκαταλέγονται η προστασία του περιβάλλοντος και η κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά επίσης ένα σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το βήμα μπροστά, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσα από τη μετεξέλιξη της Νομισματικής Ένωσης σε ένα ευρώ 2.0 και την ενίσχυση των εργατικών δικαιωμάτων, είναι φιλόδοξο. Αλλά μόνον αυτό προσφέρει την ευκαιρία για μιαν Ευρώπη αρκετά ισχυρή για να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικά στις συχνά τυφλές και αυτοκαταστροφικές δυνάμεις της αγοράς.