Οκτώβριος 1940: Η επίθεση εναντίον της Ελλάδας όπως την είδαν οι Ιταλοί

"...Η ιταλική κυβέρνησις κατέληξε εις την απόφασιν να ζητήσει από την Ελληνικήν κυβέρνησιν -ως εγγύησιν δια την ουδετερότητα της Ελλάδος και ως εγγύησιν δια την ασφάλειαν της Ιταλίας- το δικαίωμα να καταλάβει δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων, δια την διάρκειαν της σημερινής προς την Αγγλίαν ρήξεως, ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους. Η ιταλική κυβέρνησις ζητεί από την ελληνικήν κυβέρνησιν όπως μη εναντιωθεί εις την κατάληψιν ταύτην και όπως μη παρεμποδίσει την ελευθέραν διέλευσιν των στρατευμάτων των προοριζομένων να την πραγματοποιήσουν. Τα στρατεύματα ταύτα δεν παρουσιάζονται ως εχθροί του ελληνικού λαού και η ιταλική κυβέρνησις δεν προτίθεται ποσώς, δια της προσωρινής κατοχής στρατηγικών τίνων σημείων επιβαλλομένης υπό της ανάγκης των περιστάσεων και εχούσης καθαρώς αμυντικόν χαρακτήρα, να θίξει οπωσδήποτε την κυριαρχίαν και την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος. Η ιταλική κυβέρνηση ζητεί από την ελληνικήν κυβέρνησιν όπως δώσει αυθωρεί εις τας στρατιωτικάς αρχάς τας αναγκαίας διαταγάς, ίνα η κατοχή αύτη δυνηθεί να πραγματοποιηθεί κατά ειρηνικόν τρόπον. Εάν τα ιταλικά στρατεύματα ήθελον συναντήσει αντίστασιν, η αντίστασις αυτή θα καμφθεί δια των όπλων και η ελληνική κυβέρνησις θα φέρει τας ευθύνας αι οποίαι ήθελον προκύψει εκ τούτου". (Το ιταλικό τελεσίγραφο του Γκράτσι προς τον Ιωάννη Μεταξά, ώρα 02.30 πρωινή της 28ης Οκτωβρίου 1940). Η αμηχανία που ένιωσε ο Γκράτσι δίνοντας στον έλληνα πρωθυπουργό το τελεσίγραφο, όταν τα βλέμματα τους συναντήθηκαν, ήταν μεγάλη. Όχι μόνο είχαν άριστες προσωπικές σχέσεις οι δύο πολιτικοί άνδρες, όπως εξάλλου ήταν και οι σχέσεις των δύο κρατών που εκπροσωπούσαν, αλλά το βράδυ της 26ης, για να γιορτάσουν τη φιλία μεταξύ των δύο λαών ο πρέσβης μας είχε φιλοξενήσει στην ιταλική πρεσβεία της Αθήνας και κάποιες πολύ σημαντικές προσωπικότητες του ελληνικού πολιτικού κόσμου. "Ένιωθα να κοκκινίζω -έγραφε ο Γκράτσι- στη σκέψη ότι, ενώ παραθέταμε γιορτή στους Έλληνες, είχε ήδη αποφασισθεί στην Ιταλία το σχέδιο για την καταστροφή της" (σελ. 47-48).