Για την υποτέλεια των γυναικών

Η μεγάλη ιστορική αξία αυτού του γραπτού τού John Stuart Mill έγκειται στο ότι μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο -αν εξαιρέσουμε τα γραπτά της Mary Woolstonecraft στον δέκατο όγδοο αιώνα- φεμινιστικό μανιφέστο, πριν ο όρος "φεμινισμός" αναδυθεί σε κοινή χρήση: μια ένθερμη και υψηλόφωνη διακήρυξη υπέρ της πλήρους νομικής ισότητας των γυναικών, την εποχή που ο πρόδρομος του σύγχρονου φεμινισμού, το κίνημα υπέρ του δικαιώματος ψήφου των γυναικών (σουφραζέτες) έκανε τα πρώτα του βήματα, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Βρετανία.

Ως συγγραφέας με μεγάλη επιρροή σε πολιτικά θέματα και ταυτόχρονα μέλος του Κοινοβουλίου την περίοδο 1865-68, ο John Stuart Mill είχε το δημόσιο κύρος να υπερασπιστεί μια υπόθεση τόσο αμφιλεγόμενη που ήταν συνηθισμένο στις ημέρες του να ξεσηκώνει θυελλώδεις διαμάχες.

Το Για την υποτέλεια των γυναικών, που πιθανότατα είχε γραφτεί από το 1861 αλλά δημοσιεύθηκε το 1869, είναι ένα κείμενο το οποίο, πέρ από την ιστορική-αναμνηστική αξία γι αυτό που αντιπροσωπεύει, φέρνει στην προσοχή μας δύο πράγματα: πρώτον, το νομικό καθεστώς των γυναικών και τις συνθήκες του γάμου στην "προοδευμένη" Αγγλία μόλις στη δεκαετία του 1860· και δεύτερον, την πολιτική σκέψη του φιλελευθερισμού στο τελευταίο της ριζοσπαστικό κρεσέντο, πριν εκπέσει σε απλή νομιμοποιητική ιδεολογία των κοινωνιών της αγοράς.
Και αυτή η κορύφωση συνδέεται ακριβώς με το όνομα του John Stuart Mill.