Μεταξύ βιβλικής παραβολής και τραγικής εμπειρίας

Πρόλογος στην ελληνική έκδοση H ιστορία του Ιώβ χρησιμοποιείται συχνά ως παράδειγμα της τραγικής αναπαράστασης του ανθρώπινου πεπρωμένου, μολονότι η έννοια της τραγωδίας απουσιάζει από τη βιβλική θεώρηση του κόσμου. Ο αρχαίος θρύλος του Ιώβ θα μπορούσε να μείνει στα όρια της παραβολής, όπου οι αξίες της δικαιοσύνης και της ανταμοιβής ορίζουν τη βάση του αποκλειστικά λογικού σχήματος της ανθρώπινης ύπαρξης. "Ο δε κύριος ευλόγησεν τα έσχατα Ιώβ ή τα έμπροσθεν ην δε τα κτήνη αυτού πρόβατα μύρια τετρακισχίλια, κάμηλοι εξακισχίλιαι, ζεύγη βοών χίλια, όνοι θήλεοι νομάδες χίλιαι" (Ιώβ 42.12) Ο θεός αντάμειψε τον Ιώβ για τις συμφορές του. Ωστόσο όπου υπάρχει ανταμοιβή, υπάρχει δικαιοσύνη, όχι τραγωδία. Ο Freud διάβασε στην αρχαία ελληνική τραγωδία το πεπρωμένο του ανθρώπου και διέγνωσε ότι κάτω από την ακατάστατη, καθησυχαστική και ανησυχητική μάσκα των θεών βρίσκονται κρυμένες οι δυνάμεις που μορφοποιούν και καταστρέφουν την ανθρώπινη ζωή, δυνάμεις που ωστόσο ξεφεύγουν από την κυριαρχία του ορθολογισμού. Ήταν η καλλιτεχνική ιδιοφυΐα του William Blake που σε μια σειρά εικοσιένα πινάκων μετέτρεψε τη βιβλική παραβολή του Ιώβ σε μεταφορική έννοια της τραγικής πλευράς του ανθρώπινου βίου. Η Marion Milner, μια ψυχαναλύτρια με ιδιαίτερο ενδιαφέρον προς τη λογοτεχνία, συγγραφέας και με βαθύτατη γνώση του έργου του Blake, θεωρεί τα επεισόδια του Ιώβ μια ποιητική αφήγηση, που δεν διαφέρει καθόλου από μια απεικόνιση της διαδικασίας των ψυχικών μεταμορφώσεων.