Κληρικοί και πολιτική στο Βυζάντιο με βάση τις πηγές

Μελετώντας την ιστορία του Βυζαντίου, παρά τις εκατέρωθεν επεμβάσεις, σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι παρατηρείται μια στενή συνεργασία μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας. Όταν οι μεταξύ τους σχέσεις ήταν αγαστές και οι δύο προόδευαν. Στην ουσία δεν μπορούσε να γίνει με ευκολία διάκριση μεταξύ των μελών τους, διότι οι χριστιανοί, κλήρος και λαός, ήσαν υπήκοοι της αυτοκρατορίας, ενώ οι πολίτες ήσαν, κατά το μεγαλύτερό τους μέρος μέλη της Εκκλησίας. Αυτή την κοινή ιδιότητα του βυζαντινού πολίτη και του χριστιανού την είχαν ο πατριάρχης, οι κληρικοί, αυτοκράτορας, οι άρχοντες κ.α. Για το λόγο αυτό προσπαθούσαν, όσο ήταν δυνατόν, να αποφύγουν τις άσκοπες εντάσεις μεταξύ τους. Αυτή η σχέση μεταξύ των δύο αυτών θεσμών αποτέλεσε το θεμέλιο της μακραίωνης βυζαντινής αυτοκρατορίας.