Το συν- της συγκίνησης

Η τρέχουσα διεπιστημονική έρευνα δείχνει ότι η ψυχολογική γέννηση προηγείται της βιολογικής γέννησης και ότι τα βρέφη δεν είναι «μωρά» αλλά εξαρχής πρόσωπα, έτοιμα για συμπαθητικό μοίρασμα πράξεων, προθέσεων και συγκινήσεων με τον ευαίσθητο συνάνθρωπο. Οι ρίζες των κινήτρων, των κινήσεων και των συγκινήσεων ανιχνεύονται νωρίς στην κύηση. Ο συντονισμός τους συντηρεί τη ζωή. Η συν-λειτουργία τους ρυθμίζει την πορεία της ανάπτυξης. Το μοίρασμά τους προσδίδει νόημα στις σχέσεις – συγκινησιακά κινητοποιούμενες σχέσεις, που αποτελούν το λίκνο εκτίναξης της νόησης, της γλώσσας, της φαντα­σίας και της συνείδησης.

Το συλλογικό αυτό έργο είναι επικεντρωμένο στην ανάπτυξη των σχέσεων των νεογνών, των βρεφών και των νηπίων με τους σημαντικούς άλλους. Οι συγγραφείς εξετάζουν, υποστηρίζουν και επεκτείνουν μια σύγχρονη θεωρία της ψυχολογικής ανάπτυξης, που εισηγείται ο Καθηγητής Colwyn Trevarthen, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο τόμος. Το βιβλίο ανοίγει με ένα σπάνιο σε σύλληψη και ιστορική αξία κείμενο του τιμωμένου.

Τα κύρια θέματα που εξετάζονται στο βιβλίο: τα βρέφη και η μουσική, τα βρέφη και η μίμηση, τα βρέφη και το κωμικό, τα βρέφη και οι αριθμοί, τα βρέφη και η γλώσσα, η επικοινωνία μητέρων-βρεφών με εξωσωματική γονιμοποίηση, η ενσυναίσθηση των βρεφών με καταθλιπτικές μητέρες, τα παιδιά και ο αυτισμός, η φαντασία και οι φανταστικοί σύντροφοι των νηπίων, οι συγκινήσεις, οι συντονισμοί εμβρύου-μητέρας, η ανάπτυξη των φτωχών παιδιών.

Γράφουν: COLWIN TREVARTHEN, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΒΙΤΑΛΑΚΗ, ΘΕΑ­ΝΩ ΚΟΚΚΙΝΑΚΗ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΖΟΚΟΠΑΚΗ, ΜΑΡΙΑ ΜΑΡΚΟΔΗΜΗΤΡΑΚΗ, ΧΡΙΣΤΙΝΑ Φ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ, ΖΑΪΡΑ ΠΑΠΑΛΗΓΟΥΡΑ, ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΠΟΥΔΗ, ΜΑΡΙΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΡΑΤΙΚΑΚΗ, ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ ΣΕΜΙΤΕΚΟΛΟ, ΒΙΚΥ ΤΣΟΥΡΤΟΥ, ΚΟΡΝΗΛΙΑ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ

*

«Η συνεισφορά του Καθηγητή Colwyn Trevarthen στην επιστήμη είναι τεράστια. Η ευρεία θεώρησή του για τη ζωή είναι παράδειγμα έμπνευσης. Η θεωρία του για τις συγκινήσεις και τα ενδιαφέροντα των βρεφών έχει αλλάξει το τοπίο της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας. Οφείλουμε πολλά στο θάρρος του να μιλάει ανοικτά για τα ζητήματα αυτά σε μια δύσπιστη, γνωστικιστικά καθηλωμένη επιστημονική κοινότητα – μέχρι που εν πολλοίς την έπεισε. Ο παρών τόμος φιλοξενεί έργα Ελλήνων συναδέλφων, οι οποίοι συνεχίζουν το έργο του τιμωμένου με μελέτες εστιασμένες σε αναπτυξιακά φαινόμενα που είναι μπροστά στα μάτια μας, αλλά συχνά δεν τα παρατηρούμε – φαινόμενα που μας ωθούν να αναγνωρίσουμε την ισχύ των συγκινήσεων στη ζωή μας και την επίδρασή τους σε όλες τις μορφές των σχέσεών μας.»
Vasu Reddy, PhD, Καθηγήτρια Αναπτυξιακής και Πολιτισμικής Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Portsmouth, Διευθύντρια του Centre for Situated Action and Communication, Portsmouth.

«Διεθνώς γνωστός, ο Καθηγητής Colwyn Trevarthen είναι ένας διακεκριμένος ειδικός της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας και της Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας. Η θέση του για την επίδραση των συγκινήσεων πάνω στην εκκολαπτόμενη νόηση έχει επηρεάσει όχι μόνο τους ομότεχνους, αλλά και τους ερευνητές της Αναπτυξιακής Ψυχοβιολογίας, των Κοινωνικών Νευροεπιστημών και των Υπολογιστικών Επιστημών. Τα σπερματικά του κείμενα πάνω στις συγκινήσεις έχουν εμπνεύσει τα έργα των Ελλήνων συναδέλφων που φιλοξενούνται στον παρόντα, πολύ ενδιαφέροντα τόμο.»
Καθηγήτρια Jacqueline Nadel, PhD, Διευθύντρια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευναςτης Γαλλίας (CNRS), Εκδότρια του επιστημονικού περιοδικού Enfance, Πρόεδρος του δικτύου Autism Science, Παρίσι.

«Το έργο του Colwyn Trevarthen δεν είναι απλώς εμπνευσμένο αλλά και επαναστατικό. Με τις εμπειρικές του έρευνες, τα θεωρητικά του κείμενα και τις δημιουργικές προσπάθειες των σύγχρονων, επιφανών μαθητών του άνοιξε νέους δρόμους στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία των καιρών μας. Απελευθέρωσε τη σκέψη μας για τη βρεφική και την παιδική ηλικία από τα δεσμά του ατομικισμού και τους περιορισμούς του γνωστικισμού και μας απάλλαξε από τη δουλική προσκόλληση σε περιοριστικές ερευνητικές μεθόδους. Σε τούτο το βιβλίο απολαμβάνουμε πολλούς καρπούς του οράματός του για ουσιαστικά κοινωνικά, μουσικά συντονισμένα, συναισθηματικά εμπλεκόμενα, δημιουργικά βρέφη και παιδιά.»
R. Peter Hobson, PhD, Ομότιμος Καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας,University College, Λονδίνο.

«O Colwyn Trevarthen είναι πρωτοπόρος στην κατανόηση της βρεφικής διυποκειμενικότητας. Ο παρών τόμος είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρων και ευπρόσδεκτος – τόμος αφιερωμένος από Έλληνες συναδέλφους στη σπερματική συμβολή του Colwyn Trevarthen στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία.»
Stein Leif Braten, PhD, Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Όσλο, Μέλος της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστήμης και Γραμμάτων, Όσλο.


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Εισαγωγή: Από τους Μαορί στον Μότσαρτ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ: Colwyn Trevarthen: Βιογραφικό σχεδίασμα

Colwyn Trevarthen, Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου: Ο κοινός νους των βρεφών: Η Ιστορία στη Θεωρία και η Ανάπτυξη στη Φύση

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΖΟΚΟΠΑΚΗ, Πανεπιστήμιο Κρήτης:  Τα βρέφη και η επικοινωνιακή μουσικότητα. Έρευνα των ρυθμών κατά τη βρεφική ηλικία

ΘΕΑΝΩ ΚΟΚΚΙΝΑΚΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗ, ΜΑΡΙΑ ΜΑΡΚΟΔΗΜΗΤΡΑΚΗ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΡΑΤΙΚΑΚΗ, ΕΛΕΝΗ ΒΙΤΑΛΑΚΗ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Τα βρέφη και η μίμηση. Τα κίνητρα

ΘΕΑΝΩ ΚΟΚΚΙΝΑΚΗ, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Έρευνα των συγκινήσεων της μίμησης κατά τη βρεφική ηλικία

ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ ΣΕΜΙΤΕΚΟΛΟ, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Τα βρέφη και το κωμικό. Έρευνα του κωμικού κατά τη βρεφική ηλικία

ΒΙΚΥ ΤΣΟΥΡΤΟΥ, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Τα βρέφη και οι αριθμοί. Έρευνα της αντίληψης του αριθμού κατά τη βρεφική ηλικία

ΧΡΙΣΤΙΝΑ Φ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Τα βρέφη και η γλώσσα. Έρευνα των προγλωσσικών φωνοποιήσεων κατά τη βρεφική ηλικία

ΖΑΪΡΑ ΠΑΠΑΛΗΓΟΥΡΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Η επικοινωνία μητέρων-βρεφών μετά από εφαρμογή εξωσωματικής γονιμοποίησης. Έρευνα της επικοινωνίας μητέρων-βρεφών μετά από εφαρμογή εξωσωματικής γονιμοποίησης

ΚΟΡΝΗΛΙΑ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Η φύση της ενσυναίσθησης: Οι περιπέτειες μιας έννοιας. Έρευνα της ενσυναίσθησης σε βρέφη υγιών και καταθλιπτικών μητέρων

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΠΟΥΔΗ, Πανεπιστήμιο Birmingham: Τα παιδιά και ο αυτισμός. Έρευνα της επικοινωνίας σε παιδιά με αυτισμό

ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: Η φύση της φαντασίας: Τα νήπια και οι φανταστικοί σύντροφοι. Έρευνα του φανταστικού συντρόφου κατά τη νηπιακή ηλικία

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ: Στα υπόγεια του σώματος, του νου και της κοινωνίας.

Παράρτημα