Η λαϊκή παράδοση και το δημοτικό τραγούδι

Λαογραφία είναι η επιστήμη που έχει ως αντικείμενο την σπουδή του λαού. Τον λόγο και τη δραστηριότητα, του λαού. Την παράδοση, τις δοξασίες, τα ήθη, τα έθιμα, την άγραφο και γραπτή φιλολογία, την κοινωνική ανθρωπολογία, την ομαδική ψυχολογία, τη συλλογική σκέψη και γενικά τον λαϊκό πολιτισμό. Άλλοι όροι: Δημώδης φιλολογία (Popularliterature), Αγγλία Δημώδεις παραδόσεις (Populairestraditions), Γαλλία Γνώσεις του λαού (Folklore), Αγγλία Λαογνωσία (Volkskunde), Γερμανία - Ιστοριοδίφης = αντικειμενικός ερευνητής των ιστορικών γεγονότων. - Ιστοριογράφος = ο υποκείμενος σε ιστορικούς μύθους και θρύλους (και οι δύο κατηγορίες αφορούν τους Λαογνώστες). Στην οργανωμένη ελληνική Λαογραφία βρίσκεται πρώτος ο Νίκος Πολίτης το 1884. Η λαογραφία ερευνά και διατυπώνει τις εκδηλώσεις του βίου του λαού που είναι ιστορικά και γεωγραφικά καθορισμένος. Είναι στενά συνδεδεμένη προς όλες σχεδόν τις ηθικές επιστήμες και μερικές προς τις θετικές (βιολογικές, φυσικές, κ.ά). Η λαογραφία αγγίζει πολλούς κλάδος επιστημών, όπως: Ανθρωπολογία, Κοινωνιολογία, Θρησκειολογία, Ιστορία, Δικαιοσύνη, Στατιστική, Δημογραφία, Γλωσσολογία, Μυθολογία, Λογοτεχνία, Εικαστικές τέχνες κ.ά. Η λαογραφία ερευνά τις εκδηλώσεις του λαού που αποδίδονται όχι σε κάποιο γνωστό πρόσωπο, αλλά στο ανώνυμο πλήθος του παρελθόντος, που χάνεται μέσα στους μύθους, στα θρησκευτικά δρώμενα, στις ιστορικές παραδόσεις, στους θρύλους, στα μνημεία του λόγου και της τέχνης. Ως μνημεία του Λόγου θεωρούνται: 1) Τα τραγούδια (λυρικά, επικά, θρησκευτικά, σατυρικά, αστεία, άσεμνα, εορταστικά, εργατικά κ.ά.). 2) Οι Επωδές (= επαναλαμβανόμενες ωδές): το «ρεφρέν» τραγουδιού που επαναλαμβάνεται ως μαγικό ξόρκι, μόνιμο μοτίβο μουσικό (που διώχνει το κακό: «Κύριε ελέησον» – «Κύριε ελέησον»…). 3) Αινίγματα και λογοπαίγνια, γλωσσοδέτες, κ.ά. 4) Παροιμίες. 5) Παραμύθια. 6) Ευχές και όρκοι, βλασφημίες και κατάρες. 7) Παραδόσεις - αφηγήσεις ιστορικές. 8) Ευτράπελες διηγήσεις. 9) Λέξεις και φράσεις που αφορούν: Α) Δοξασίες και εικασίες: α) Προκαταλήψεις (= ανεξέταστες, εσφαλμένες και εκ των προτέρων αρνητικές γνώμες). β) Προλήψεις (= παράλογες αντιλήψεις: ο αριθμός 13 φέρνει ατυχία, η μαύρη γάτα φέρνει γρουσουζιά, κ.ά.). γ) Δεισιδαιμονίες (= παράλογη πίστη και φόβος σε υπερφυσικές δυνάμεις - βλαπτικές, μέσα στον χώρο της μαγείας και του εξορκισμού («δεισι» = δείδω: φοβούμαι + δαίμων). Β) Παραδοσιακές πράξεις: Οικιακή και οικογενειακή φροντίδα, Οικοσκευές, Διατροφή, Ενδύματα, Καλλωπισμός, Έθιμα (γέννηση, βάπτιση, θάνατος, κηδεία, πένθος, μνημόσυνα). Γ) Επαγγέλματα - Επιτηδεύματα: Γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, κυνήγι, οικοδόμοι, σιδερουργοί, γεφυροποιοί, μαστόροι εκκλησιών, ράπτες, φύλακες, στρατιωτικοί, κ.ά. Δ) Θρησκευτική λατρεία: Τελετές, θαυματουργές εικόνες, αγιάσματα, περίαπτα φυλαχτά, αναθήματα, πανηγύρεις, εορτές, κ.ά. Ε) Δημώδης ιατρική: Γιατροσόφια, κτηνιατρική, βοτανολογία, κ.ά. ΣΤ) Αστρολογία: Ζώδια, αποφράδες ημέρες. Ζ) Μαντική και Μαγεία, Δαιμονολογία, Εξορκισμοί, Βασκανία, κ.ά. Η) Αθλήματα, παιδιές, αγώνες. Θ) Μουσική και μουσικά όργανα. Ι) Χοροί. Ια) Λαϊκή Τέχνη, Καλλιτεχνία: Ζωγραφική, γλυπτική: αγγειοπλαστική, ξυλογλυπτική, μαρμαρογλυπτική, μεταλλουργία (χρυσοχόοι, ασημουργοί). (από την εισαγωγή του βιβλίου)