Όμηρος και Λέσβος: Βρισηίδα και Χρυσηίδα

Όλο και περισσότεροι σύγχρονοι ομηριστές συμφωνούν ότι καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη της πλοκής της Ιλιάδος είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν σε αυτήν η Χρυσηίδα και η Βρισηίδα. Ελάχιστους, ωστόσο, έχουν απασχολήσει τα ίδια τα πρόσωπα των δυο ηρωίδων, αλλά και η πιθανή σχέση τους με την Λέσβο, με ό, τι θα σήμαινε αυτό τόσο σχετικά με την ταυτότητα του Ομήρου όσο και με την ιστορική συγκυρία μες στην οποία συνέθεσε τα έπη του. Σε ό, τι αφορά την Βρισηίδα, τόσο έκδηλη είναι η ομοιότητα ανάμεσα στο όνομά της και εκείνο μιας αρχαίας πόλης της, της Βρίσας, όπου λάτρευαν τον Διόνυσο ως "Βρισαίον", ώστε, υιοθετώντας την άποψη που είχε υποστηρίξει τον 19ο αι. ο Wilamowitz, θεωρούν άπαντες την σχέση αυτήν ως δεδομένη. Την άποψη, εξάλλου, ότι και η Χρυσή, ο τόπος όπου, στον εκεί "χαρίεντα ναό του" υπηρετούσε τον Απόλλωνα ο πατέρας της Χρυσηίδας, βρισκόταν επίσης στην Λέσβο, είχε υποστηρίξει ένας άλλος γερμανός φιλόλογος, ο Tumpel. Μη έχοντας, όμως, στην διάθεσή του κάποια επιγραφική ή τοπωνυμική ένδειξη, δεν μπόρεσε να προσδιορίσει κατά τρόπο πειστικό την θέση της. Και όμως, όχι μόνον υπάρχει πράγματι στην Λέσβο μία θέση που μπορεί να ταυτισθεί με την ομηρική Χρυσή, αλλά η θέση αυτή και εκείνη της αρχαίας Βρίσας, τα δυο δηλαδή σημεία της νήσου όπου, όπως φαίνεται, λάτρευαν στο ένα τον Απόλλωνα και στο άλλο τον Διόνυσο, βρίσκονται σε ίση ακριβώς απόσταση από την είσοδο του κόλπου της Καλλονής. Σαν να είχαν μοιρασθεί ισομερώς οι δυο ανταγωνιστικοί αυτοί θεοί τον έλεγχο της πρόσβασης στο εσωτερικό του· στην ίδια την καρδιά της προϊστορικής Λέσβου...