Από τον Kant στους επιγόνους του

Ο Victor Delbos υπήρξε ένας από τους εμβριθέστερους μελετητές της γερμανικής φιλοσοφίας και ιδιαιτέρως του γερμανικού ιδεαλισμού. Η παρούσα μελέτη αποτελεί τη γραπτή μορφή των έντεκα μαθημάτων που παρέδωσε στη Σορβόννη από τις 3 Μαρτίου έως τις 26 Μαΐου 1909, και παραμένει μέχρι σήμερα έργο αναφοράς στη φιλοσοφική ερμηνεία του γερμανικού ιδεαλισμού. Η έκδοση συμπληρώνεται με δύο σημαντικότατα άρθρα του, στα οποία αναλύει την έννοια της εμπειρίας στον Kant και τη διαμόρφωση της ιδέας των a priori συνθετικών κρίσεων.

Ξετυλίγοντας το φιλοσοφικό νήμα που ξεκινάει από τον Kant και ολοκληρώνεται με τον Hegel, ο Delbos δομεί την ανάλυσή του γύρω από δύο βασικές συνισταμένες. Σύμφωνα με την πρώτη, όλοι όσοι επικαλούνται την καντιανή φιλοσοφία αναφέρονται στην Κριτική του καθαρού Λόγου ως το πλέον καταλυτικό έργο - είτε αντιπαρατίθενται σε αυτήν (Hegel) είτε αξιώνουν την ολοκλήρωσή της (Fichte). Η δεύτερη έχει να κάνει με το πράγμα καθ’ εαυτό: όλοι οι επίγονοι του Kant θεωρούν ότι αποτελεί την πιο αμφίσημη έννοια της καντιανής φιλοσοφίας. Με βάση τα παραπάνω, ο Delbos επιμένει περισσότερο στην προβληματική ενότητα του γερμανικού ιδεαλισμού, με τις ρήξεις και τις λύσεις των επιγόνων τού Kant, παρά στη συνθετική του ενότητα που επιχείρησαν να προκρίνουν σημαντικοί μελετητές, όπως ο Richard Kroner και ο Jean Hyppolite.

Το πλαίσιο ανάγνωσης και ερμηνείας του γερμανικού ιδεαλισμού που προτείνει ο Delbos επιτρέπει την ανάδειξη των ιδιαίτερων απαιτήσεων κάθε στοχαστή που αναμετρήθηκε με την καντιανή φιλοσοφία, με την παράλληλη επεξεργασία μιας προοπτικής ικανής να επανέλθει στο συνολικό του σύστημα. Με αυτόν τον τρόπο, ο Delbos κατορθώνει να σκιαγραφήσει ως αληθινή υπόθεση εργασίας τη νοητή γραμμή που οδηγεί από τον Kant στον Hegel, αλλά και να ερευνήσει με αξιοθαύμαστη αναλυτική ικανότητα τις εγκάρσιες τομές που ανατέμνουν το έργο κάθε μετακαντιανού φιλοσόφου.