Η μόρφωσις των εργατών

"... Μου αρέσουν πολύ οι καλοί αυτοί αστοί σοσιαλισταί που μας φωνάζουν πάντοτε: Ας εκπαιδεύσωμεν πρώτα τον λαόν και έπειτα ας τον απελευθερώσωμεν . Ημείς απ εναντίας λέγομεν: Ας απελευθερωθή πρώτα και θα εκπαιδευθή μόνος του . Ποίος θα εκπαιδεύση τον λαόν; Σεις; Αλλά δεν τον εκπαιδεύετε, τον δηλητηριάζετε ζητούντες να του εμβάλετε όλας τας θρησκευτικάς, ιστορικάς, πολιτικάς, νομικάς και οικονομικάς προλήψεις αίτινες εξασφαλίζουν την ύπαρξίν σας εναντίον του· αίτινες ταυτοχρόνως σκοτώνουν την διανόησίν του, εξασθενίζουν την νόμιμον αγανάκτησίν του και την θέλησίν του! Τον αφίνετε να αυτοκτονή δια της καθημερινής εργασίας του και δια της δυστυχίας του και του λέγετε: Εκπαιδεύσου . Θα ηθέλαμεν να εβλέπαμεν σάς όλους, με τα παιδιά σας, να εξεπαιδεύεσθε μετα δεκατρίωρον, δεκατετράωρον, δεκαεξάωρον αποκτηνωτικήν εργασίαν, με την δυστυχίαν και την αβεβαιότητα της επαύριον ως μόνην αμοιβήν. [...] Όχι, κύριοι, παρ όλον τον σεβασμόν μας προς το μέγα ζήτημα της ολοκληρωτικής εκπαιδεύσεως, διακηρύσσομεν ότι τούτο δεν είνε σήμερον το μεγαλείτερον δια τον λαόν ζήτημα. Το πρώτον ζήτημα είνε η οικονομική απελευθέρωσίς του, ήτις γεννά επίσης και ταυτοχρόνως και την πολιτικήν απελευθέρωσίν του και αμέσως κατόπιν την διανοητικήν και ηθικήν απελευθέρωσίν του...". [...]