Βία και θρησκεία: Αιτία ή αποτέλεσμα;

Μπορεί η έκρηξη διαφορετικών φαινομένων πολιτικής, στρατιωτικής και ρητορικής βίας, όπως η πυρηνική απειλή, οι αλληλοσπαραγμοί στον αραβικό κόσμο και η άνοδος του ξενοφοβικού λαϊκισμού, να αναχθεί πειστικά σε ένα συνεκτικό ερμηνευτικό σχήμα και να εξηγηθεί επαρκώς; Τι οδήγησε στη σημερινή βαθιά κρίση νομιμοποίησης της διεθνιστικής και ανοιχτής πολιτικής των θεσμών του δυτικού κόσμου και γιατί οι μεγάλες Εκκλησίες, μέχρι προσφάτως κεντρικοί πυλώνες προάσπισης της ειρήνης και της κοινωνικής ευαισθησίας, αποτελούν συστηματικό στόχο των κοινωνιών που προασπίζονται ακριβώς τις ίδιες αυτές αξίες; Η μιμητική θεωρία του Ζιράρ, θέτοντας στο κέντρο του ερμηνευτικού της σχήματος μια εικονοκλαστική σύνδεση μεταξύ βίας και θρησκείας, αξιώνει την επιτυχή διαύγαση της αιτίας αυτών των φαινομένων στο σύνολό τους. Ο Ζιράρ κατασκευάζει μια φιλοσοφική ανθρωπολογία της θρησκείας κατά την οποία η θρησκεία "πέρα από το να ρυθμίζει τη βία αποκρύπτει από τα μέλη της κοινωνίας την ευθύνη που έχουν αυτά τα ίδια για την εκδήλωση και ικανοποίηση των βίαιων ορέξεών τους".

Tο κείμενο Βία και θρησκεία πλαισιώνεται από δύο συνεντεύξεις του συγγραφέα, που διαφωτίζουν και επικαιροποιούν τη θεωρία του Ζιράρ τόσο ως προς τα φαινόμενα θρησκευτικής βίας και τρομοκρατίας που παρατηρούμε στην εποχή μας, όσο και για τη σχέση μεταξύ της θεωρίας του με σημαντικά λογοτεχνικά κείμενα.

Όπως σημειώνει και ο μεταφραστής του βιβλίου, Αντώνιος Καλατζής, στην εισαγωγή του: "Η συλλογή των παρόντων κειμένων προσφέρει την καλύτερη εισαγωγή στο έργο ενός από τους πιο ρηξικέλευθους και ολοκληρωμένους θεωρητικούς του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα. Σε αυτήν την εποχή των θρησκευτικών και πολιτικών εντάσεων σε πλανητικό επίπεδο, σε αυτή την εποχή των άκρων, ίσως να χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ να αναθεωρήσουμε τις φιλοσοφικές, πολιτικές και κοινωνικές κατηγορίες μας και κυρίως τις ατομικές μας πρακτικές με τη βοήθεια στοχαστών που δεν φοβούνται να σκεφτούν μέχρι τα άκρα. Και ο Ρενέ Ζιράρ είναι αδιαμφισβήτητα ένας από αυτούς".

_