Το τραγούδι του Αριστοτέλη ή Αριστοτέλης και Φυλλίς

Η εικόνα μιας γυναίκας να "ιππεύει" έναν άνδρα δημιουργεί δίχως άλλο πολύπλοκους συνειρμούς. Όταν όμως το ρόλο του υποζυγίου παίζει το ενσαρκωμένο υπόδειγμα της δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης, δηλαδή ο ίδιος ο Αριστοτέλης, το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο. Πώς και πότε ο Αριστοτέλης βρέθηκε σε αυτή την παράδοξη θέση; Ποιά είναι άραγε η γυναίκα που τον "υποτάσσει" με τέτοιον τρόπο; Και γιατί το θέμα αυτό, η ιστορία δηλαδή της νεαρής Φυλλίδας και του γηραιού Αριστοτέλη, επιβίωσε επί αιώνες σε εκατοντάδες εικαστικές αναπαραστάσεις; Το ξετύλιγμα του νήματος μάς οδηγεί στις πριγκιπικές αυλές της μεσαιωνικής Γαλλίας του 13 αιώνα -όπου το "Τραγούδι του Αριστοτέλη" ("Le lai d’ Aristote") συναντιέται για πρώτη φορά- κι από εκεί στις μάκρυνες χώρες της Ανατολής που κατέκτησε ο Αλέξανδρος. Γιατί δεν πρέπει να το ξεχνάμε: ο Σταγειρίτης ήταν ο δάσκαλος του νεαρού Μακεδόνα. Φυλλίς, Αλέξανδρος και Αριστοτέλης συνδέονται λοιπόν σε ένα ανορθόδοξο ερωτικό τρίγωνο εντός του οποίου συμπλέκονται πρώιμες φεμινιστικές διεκδικήσεις, μια κριτική της σχολαστικής φιλοσοφίας και ένας ύμνος στη νομιμότητα της ερωτικής προσήλωσης.

Εδώ μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά το γαλλικό κείμενο του 13ου αιώνα που αφηγείται την παράξενη ιστορία του Αριστοτέλη και της Φυλλίδας ενώ η εισαγωγή τοποθετεί το ζήτημα στο ιστορικό και καλλιτεχνικό του περιβάλλον.

Εικόνα εξωφύλλου: Hans Baldung Grien, Αριστοτέλης και Φυλλίς (Καμπάσπη), 1515, χαρακτικό, 33,3 x 24εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.