Η ερμηνεία των ονείρων

H ψυχανάλυση έχει κατακτήσει πολλά μετά την Ερμηνεία των ονείρων, όμως δεν θα ήταν τίποτα χωρίς αυτή την ορμητική βρυσομάνα δημιουργικών συλλήψεων, χωρίς αυτό το μνημειώδες συμβολικό τοπόσημο ενός ολόκληρου πνευματικού αιώνα, ενός ολόκληρου πολιτισμού. Η πασίγνωστη φράση του Φρόυντ ότι "το όνειρο είναι η βασιλική οδός για το ασυνείδητο" δείχνει και τα ίχνη της προσπάθειάς του. Παράλληλα με την αποκρυπτογράφηση του ονείρου οδηγείται, αναπόφευκτα, στην ανακάλυψη των σημαντικών προταγμάτων της θεωρίας του, που κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους μέσα στις σελίδες τηςΤraumdeutung: οιδιπόδειο σύμπλεγμα, ασυνείδητο, νεύρωση, παλινδρόμηση κ.ά. Το όνειρο δεν θα αποδοθεί πλέον σε έναν μονοσήμαντο παράγοντα, όπως ένα σωματικό, ένα αντιληπτικό ερέθισμα ή μια έγνοια της ημέρας. Για τη γένεσή του θα συμβάλει ένα πλήθος ετερογενών παραγόντων μέσα στην απαράμιλλη διαπλοκή της περιώνυμης "εργασίας του ονείρου", που πίσω της, βέβαια, η φροϋδική ενόραση θα εντοπίσει -σταθερά παρούσα, στίγμα ενός ολόκληρου ζωικού είδους και πολιτισμού- την ασυνείδητη επιθυμία.