Αυτονομία και βιοηθικός εξαναγκασμός

Είναι άραγε νοµιµοποιηµένη, σε µια φιλελεύθερη δηµοκρατία, η άσκηση κρατικού εξαναγκασµού σε ζητήµατα βιοηθικής; Το βιβλίο αυτό αναζητά τους λόγους του βιοηθικού εξαναγκασµού στην ηθική της αυτονοµίας. Αφετηρία του αποτελεί η επιχειρηµατολογία του Ronald Dworkin, στη µονογραφία του Life’s Dominion, για τη συνταγµατική δυνατότητα να θεµελιωθεί ένα δικαίωµα στην άµβλωση και την ευθανασία ως δικαίωµα ουσιωδώς θρησκευτικής ελευθερίας. Ωστόσο, ο συγγραφέας δεν δικαιολογεί την εν λόγω κανονιστική αφετηρία του παρά µόνο στο πλαίσιο µιας ανανεωµένης καντιανής φιλοσοφίας του δικαίου και την εµπλουτίζει µε µια µεθοδολογία που έχει τη σύγχρονη ρίζα της στην πολιτική φιλοσοφία του John Rawls.

Ο αναγνώστης καλείται να αναστοχαστεί ο ίδιος τη βασιµότητα του σχετικού φιλοσοφικού προβληµατισµού από το εσωτερικό µεν των θεµελιωδών ηθικών και πολιτικών αρχών που, κατά το περιεχόµενό τους, καθιστούν δυνατή τη συµβίωσή µας σε θεσµικές συνθήκες ελευθερίας και ισότητας, εν όψει όµως των πλέον δυσεπίλυτων περιπτώσεων ερµηνείας και εφαρµογής τους· από την οπτική γωνία, δηλαδή, µιας κριτικής περιπτωσιολογίας. Τα κρίσιµα (αντι)παραδείγµατα συνυφαίνονται πρωτίστως µε την ηθική των άµεσα διαπροσωπικών σχέσεων, ιδίως των σεξουαλικών και της σχέσης εµπιστοσύνης µεταξύ ιατρού και ασθενούς, και, περαιτέρω, µε την εκλεκτική πραγµάτευση των πρακτικών διληµµάτων που µας θέτει η πρόσφατη ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας, ιδίως ως προς την αναπαραγωγική ανθρώπινη κλωνοποίηση, την προστασία της γενετικής µας ταυτότητας και τις εγγυήσεις µιας διανεµητικής ισότητάς µας στο πεδίο των εφαρµογών της άνευ προηγουµένου επιστηµονικής προόδου.

Στο επίκεντρο της φιλοσοφικής προβληµατικής βρίσκεται µάλλον ο δικαστής παρά ο νοµοθέτης: τα παθήµατα του πρώτου, ως προς τη ζητούµενη δικανική κρίση του, (πρέπει να) γίνονται µαθήµατα για τον δεύτερο, ως προς τις προσήκουσες νοµοθετικές ρυθµίσεις του.