Η επανάσταση του 1821 και η σύγχρονη Ελλάδα

Την επίσημη αφετηρία στη διαδρομή της πολιτικής χειραφέτησης του νεότερου Ελληνισμού, το έτος 1821, ακολούθησαν συγκλονιστικές αλλαγές που μεταμόρφωσαν το ελληνικό κράτος. Η σταδιακή επέκταση προς τον βορρά, η Μικρασιατική Καταστροφή, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το Κυπριακό και η συμμετοχή στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, δεν θα ήταν δόκιμο να μεταφράζονται με τελεολογικούς όρους από την εθνική ιδεολογία. Ούτε οι νίκες, ούτε οι ήττες ήταν δεδομένες. Παρά ταύτα, κάποιες αξιακές σταθερές παραμένουν άφθαρτες, διατηρώντας την Ελλάδα σε σταθερή πορεία σε σχέση με το περιφερειακό και διεθνές σύστημα. Αυτές περιλαμβάνουν τον «δυτικό» της χαρακτήρα, τη διαχρονική συστράτευσή της με τις φιλελεύθερες δυνάμεις και την ένταξή της στο σύγχρονο σύστημα του διεθνούς δικαίου και της πολυμερούς διπλωματίας. Παράλληλα προς το κράτος, οι πρωτοβουλίες των φορέων της κοινωνίας των πολιτών δύνανται να συμπληρώσουν ή αναπληρώσουν -στο μέτρο του δυνατού- το έδαφος που απαιτείται για να διεξαχθεί ένας ολοκληρωμένος και ουσιώδης διάλογος για τα μεγάλα κοινωνικά θέματα. Αυτή η ανάγκη αποτέλεσε το κίνητρο για την έκδοση του παρόντος που επιδιώκει να εμπλουτίσει τη συζήτηση για τη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας, δύο αιώνες μετά την Επανάσταση. Από τη μία πλευρά, γράφουν πανεπιστημιακοί εγνωσμένου κύρους και διεθνούς ακτινοβολίας και, από την άλλη, νεότεροι ερευνητές, στο ξεκίνημα της πορείας τους, οι οποίοι αναζητούν -και δικαιούνται- ευκαιρίες για να συμμετάσχουν στον επιστημονικό διάλογο. Η διαγενεακή αυτή συνύπαρξη αποτελεί, κατά τη γνώμη του επιμελητή και των εκδοτών, την πεμπτουσία της ελεύθερης έκφρασης, προσφέροντας βήμα ιδιαίτερα προς τη νέα γενιά, η οποία συχνά περιμένει με υπομονή τη σειρά της στο περιθώριο.