Κοινοβούλιο ή δικτατορία;

Το Κοινοβούλιο ή Δικτατορία;, γραμμένο από ένα από τα πιο φωτεινά και κριτικά πνεύματα της ελληνικής Αριστεράς, τον Σεραφείμ Μάξιμο, παραμένει ακόμα και σήμερα ένα οδόσημο πολιτικής και κοινωνικής ανάλυσης, για τέσσερεις, βασικούς λόγους: Πρώτον: Διότι φέρνει στο φως για πρώτη φορά στην Ελλάδα με φιλόδοξους και απαιτητικούς όρους τις αντιλήψεις των κλασικών του μαρξισμού. Δεύτερον: Διότι κάνει μια συστηματική ανάλυση των συνθηκών της τότε νεοελληνικής πολιτικής σκηνής, έτσι που τα συμπεράσματα της θεωρίας να μπορούν να συνδέονται με την συγκεκριμένη πραγματικότητα. Τρίτον: Διότι κατορθώνει να εξαγάγει, τα προκύπτοντα συμπεράσματα με διαλεκτικό και επαγωγικό τρόπο, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό η ζωή επαλήθευσε στην συνέχεια. Κυρίως ότι στην περίοδο του ιμπεριαλισμού η γενική πορεία προς τον αυταρχισμό και τον περιορισμό της αντιπροσωπευτικότητας και της οργανικής λαϊκής συμμετοχής, είναι η κύρια τάση του συστήματος, ανεξάρτητα από τις επιμέρους αναδιπλώσεις. Τέλος, τέταρτον, διότι κατορθώνει να εμπλουτίσει τον προβληματισμό μας σε μια κατεύθυνση πιο πολύπλοκη και πιο διεισδυτική στην αποκάλυψη των βασικών στοιχείων που συγκροτούν οι πολιτικές συμπεριφορές των συγκρουόμενων τάξεων. Έτσι, το βιβλίο αυτό ξεφεύγει, παρ’ όλα τα ασθενή του σημεία, από το σύνολο των αντίστοιχων έργων της εποχής του, καλύπτοντας με τα συμπεράσματά του μιαν ολόκληρη ιστορική περίοδο, αποτελώντας δείκτη μιας ρωμαλέας οπτικής που η ολοκλήρωσή της θα άνοιγε καινούργιους, διαφορετικούς, ίσως, δρόμους στην Ελληνική Αριστερά. Το έργο αποκατάστασης ενός δημιουργού, είναι ανάλογης δυσκολίας εγχείρημα με αυτό της αποκατάστασης της αλήθειας. Ο «Στοχαστής» από τα πρώτα του βήματα είχε υιοθετήσει την άποψη του Αντόνιο Γκράμσι ότι «το να λέμε την αλήθεια στην μαζική πολιτική είναι οπωσδήποτε μια πολιτική αναγκαιότητα», ανεξαρτήτως κόστους. Σε αυτή την λογική ανταποκρίνεται και η νέα κριτική έκδοση του Κοινοβουλίου, 90 χρόνια μετά την έκδοσή του και με τα ερωτήματα που ο Μάξιμος είχε θέσει να παραμένουν δραματικά επίκαιρα.