Πολιτισμός και επανάσταση

Το πιο σημαντικό είναι ότι η ειδική συνεισφορά του λογοτεχνικού έργου λαμβάνει τη μορφή μιας συγκεκριμένης μοναδικότητας, ενός μικρόκοσμου, ο οποίος κατά κάποιον τρόπο εμπεριέχει τον κοινωνικό μακρόκοσμο. Εάν διευρύνει τόσο πολύ και εμβαθύνει την κατανόησή μας αναφορικά με την κοινωνική πραγματικότητα, αυτό δεν συμβαίνει μόνο γιατί τη φωτίζει με διαφορετικό τρόπο απ ό,τι οι κοινωνικές επιστήμες. Αυτό συμβαίνει πάνω από όλα επειδή και εξαιτίας του ότι η λογοτεχνία φέρνει στο φως τις σκοτεινές στιγμές της πραγματικότητας αυτής, τις οποίες ο κοινωνικός επιστήμονας δεν μπορεί να συλλάβει είτε εξαιτίας των δικών του ορίων είτε γιατί είναι από τη φύση τους δυσπρόσιτες στη συνήθη αφαιρετική και γενικευμένη επιστημονική προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση το φως από τα έσω, η υποκειμενική προσέγγιση, το συγκεκριμένο, η μοναδικότητα των χαρακτήρων και των καταστάσεων, καθιστούν τη λογοτεχνία ένα πλούσιο, απέραντο και βαθύτατα διεισδυτικό πεδίο κοινωνικής γνώσης το οποίο κανένα επιστημονικό έργο, όσο κατάλληλο κι αν είναι, δεν μπορεί να υποκαταστήσει.