Ιστορία της μείζονος Μακεδονίας

Η "Ιστορία της Μείζονος Μακεδονίας" εξετάζει με συνοπτικό τρόπο το ιστορικό διάγραμμα των πρώτων αιώνων της γεωγραφικής αυτής περιοχής στους νεότερους χρόνους αλλά εμμένει κυρίως στην ενδελεχή ανάλυση και παρουσίαση των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών διεργασιών κατά το 19ο και στις αρχές του 20ού αιώνα. Διεργασίες, οι οποίες ωρίμαζαν για αιώνες ολόκληρους, αλλά που μόνο μετά τα μέσα του 19ου αιώνα αποτυπώθηκαν πλέον οριστικά και αμετάκλητα στην ιδεολογική και εθνολογική φυσιογνωμία του τόπου. Οι πολυσύνθετες εκείνες εναλλαγές και οι κοινωνικοί μετασχηματισμοί που επιτελέστηκαν αποκρυσταλλώθηκαν κατά το 19ο αιώνα και αποκάλυψαν σε όλες τις πτυχές του το πεδίο της διαστρωμάτωσης της μείζονος Μακεδονίας. Τα τεκμήρια θεωρούνται αδιάσειστα και εμπεριέχουν κυρίαρχη σπουδαιότητα και οποιαδήποτε απόπειρα παραχάραξης της Ιστορίας δεν αντέχει στην παραμικρή κριτική. Ο ελληνισμός πρωτοστάτησε σε όλα τα πεδία και για μεγάλα χρονικά διαστήματα κυριάρχησε σε νευραλγικούς τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας. Συνεργάστηκε αρχικά αρμονικά με τις κυρίαρχες εθνοτικές ομάδες και, όταν βρέθηκε σε αντιπαράθεση μαζί τους, αμύνθηκε για να επιβιώσει με όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή του. Ήταν φυσικό, γιατί ο βαλκανικός περίγυρος υπήρξε ιδιαίτερα τεταμένος, και δεκτικός σε πλήθος εδαφικών ανακατάξεων. Ο μείζων μακεδονικός χώρος αποτέλεσε το μήλο της έριδος των βαλκανικών κρατών. [...]