Μνήμη και ταυτότητα στο θέατρο του Γιώργου Διαλεγμένου

O Γιώργος Διαλεγμένος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους λίγους εγχώριους μεταπολεμικούς δραματικούς συγγραφείς –από τους σημαντικότερους της εποχής του-το έργο του οποίου εντρυφά εμμονικά στα ζητήματα της μνήμης και των εκφάνσεών της: τον χρόνο που περνά, τα τραύματα του παρελθόντος και το στοίχειωμα των ζωντανών από τα φαντάσματά του. Έτσι, το ανά χείρας βιβλίο ασχολείται με το διεπιστημονικό πεδίο της μνήμης και τους περίπλοκους τροπισμούς της, επιχειρώντας να εφαρμόσει στη δραματουργία του Διαλεγμένου τις διάφορες αναλυτικές προοπτικές που έχουν διανοιχτεί τα τελευταία χρόνια μέσω των μνημονικών σπουδών. Το «νεογοτθικό» είδος δράματος του Διαλεγμένου, το οποίο εισάγει συχνά τον θεατή στον χώρο του ανοίκειου, του τρομακτικού και του παράδοξου, ασχολείται με όλους τους τροπισμούς της μνήμης: (1) με την τραυματική μνήμη, η οποία χαρακτηρίζεται από την παθολογική καταναγκαστική επανάληψη του παρελθοντικού τραύματος ως τρέχουσας εφιαλτικής εμπειρίας που, εκτός από το θύμα, επηρεάζει επίσης και τον θύτη∙ (2) με τη μοντέρνα νοσταλγική αναπόληση που συνδέεται με την αίσθηση της αδύνατης επιστροφής στην εξιδανικευμένη περασμένη «ευτυχισμένη» εποχή, στην ασφαλή «εστίαλίκνο καταγωγής» και στη νεανική ηλικία, εξαιτίας των ραγδαία επιταχυνόμενων κοινωνικών, οικονομικών και τεχνολογικών μετασχηματισμών που οδηγούν τους εμιγκρέδες του σύγχρονου κόσμου στην κατάσταση της πνευματικής ανεστιότητας, της πολιτισμικής εξορίας και του χωροχρονικού εκτοπισμού∙ (3) και τέλος, με τη μεταμοντέρνα εμπορευματοποιημένη νοσταλγία του ρετρό που, διαμεσολαβημένη από τα σύγχρονα καταναλωτικά προϊόντα των μέσων μαζικής επικοινωνίας, ανακυκλώνει το παρελθόν προσφέροντάς το στον θεατή προσομοιωτικά, ψευδαισθησιακά και αχρονικά, σαν να το αναβιώνει «πραγματικά» στο παρόν. Η εντατική ενασχόληση των δραματικών ηρώων του Διαλεγμένου με τις αναμνήσεις και το παρελθόν επιδεικνύει την αγωνιώδη προσπάθειά τους για τη σύμπηξη ή τη διατήρηση της αυτοβιογραφικής ταυτότητάς τους, η οποία συμπλέκεται με την πρόσφατη συλλογική κοινωνική και ιστορική μνήμη.