Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της αυτοσχέδιας ανάπτυξης 1957-1963

Στα χρόνια που ερευνά ο ΣΤ´ τόμος, η ποίηση αυξάνεται με τα έργα: "Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο" του Γ. Βαφόπουλου, "Το πρόσωπο και το είδωλο" του Γ. Θέμελη, "Ο καθρέφτης του μεσονυκτίου" της Ζωής Καρέλλη, πλουτίζεται, λίγο ή πολύ, με τα: "Εν ανθηρώ έλληνι λόγω" του Ν. Εγγονόπουλου, "Γραπτά ή προσωπική μυθολογία (1936-1946)" του Α. Εμπειρίκου, "Ο χρόνος και το ποτάμι" του Ν. Βρεττάκου, και αναβαθμίζεται με "Το Αξιον Εστί" και τις "Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό" του Οδ. Ελύτη. Ο Γ. Ρίτσος αναδεικνύεται σε όλο το ποιητικό του εύρος, όπως φανέρωναν τα έργα: "Χρονικό", "Όταν έρχεται ο ξένος", "12 ποιήματα για τον Καβάφη", και προβαίνει στις συγκεντρώσεις: "Ποιήματα (τόμ. Α´ και Β´)". Ο Τ. Κ. Παπατσώνης εκδίδει την "Εκλογή Β´". Στην πεζογραφία εκδίδονται τα έργα: "Ο βραχόκηπος" και "Αναφορά στον Γκρέκο" του Ν. Καζαντζάκη, "Σέργιος και Βάκχος" του Μ. Καραγάτση, "Η κορομηλιά του Κοσμά Πολίτη", "Ο ήλιος του θανάτου" του Π. Πρεβελάκη, "Μυστική ζωή" του Αγγ. Τερζάκη, "Η κερκόπορτα" του Τ. Αθανασιάδη, "Δημήτριος Γαβριήλ" του Γ. Ν. Αμποτ, "Στρόβιλος" του Γ. Μπεράτη και "Η τυφλόμυγα" του Αλκ. Γιαννόπουλου. Κυκλοφορούν οι μελέτες: "Δοκίμια κριτικής" του Δ. Νικολαρεΐζη, "Η μυθολογία της καβαφικής πολιτείας" του Τ. Μαλάνου, "Η νεώτερη ποίησή μας" (τόμ. Α´ και Β´) του Γ. Θέμελη, "Ο Καβάφης και η εποχή του" του Στρ. Τσίρκα, που θα ανοίξει νέο κύκλο στις καβαφικές προσεγγίσεις και θα προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις. Από άλλη πλευρά κοιταγμένο, την αναβάθμιση της λογοτεχνίας πραγματοποιούν οι άλλοτε νέοι, σήμερα πλέον ώριμοι, συγγραφείς με έργα στα οποία εικονογραφείται, αν εμπιστευθούμε την κρίση των πρεσβύτερων κριτικών, μια νέα κατάσταση ευδιάκριτα απέχουσα από το κατεστημένο πνευματικό πεδίο. Μπορούμε να υπογραμμίσομε τα έργα: "Τα ποιήματα (1941-1956)" και "Η συνέχεια 3" του Μ. Αναγνωστάκη, "Ποίηση, 1" του Δ. Π. Παπαδίτσα, "Με το πρόσωπο στον τοίχο", "Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο" και "Τα στίγματα" του Μ. Σαχτούρη, "Η έλαφος των άστρων" και "Ο υπνόσακος" του Ν. Καρούζου. Από τους πεζογράφους διακρίθηκαν οι: Δ. Χατζής, Στρ. Τσίρκας, Σ. Πατατζής, Μ. Λαζαρίδης, Κ. Χατζηαργύρης, Μόνα Μητροπούλου, Σπ. Πλασκοβίτης, Ρένος Αποστολίδης, Ν. Κάσδαγλης, Αλ. Κοτζιάς, Ρ. Ρούφος, Α. Φραγκιάς, Τ. Κουφόπουλος, Τ. Αλαβέρας, Μ. Αλεξανδρόπουλος, Γαλάτεια Σαράντη, Π. Καλιότσος, Ν. Καχτίτσης, Τατιάνα Μιλλιέξ, Εύα Βλάμη, Κ. Ταχτσής. Από την επόμενη χρονικά σειρά των μεταπολεμικών ποιητών έτυχαν ευμενών κρίσεων οι: Ντ. Χριστιανόπουλος, Ν. Α. Ασλάνογλου, Κική Δημουλά, Β. Λεοντάρης, Α. Ζακυθηνός, Μ. Μέσκος, Θ. Γκόρπας. Από τη δεύτερη μεταπολεμική γενιά των πεζογράφων ξεχώρισαν οι: Β. Βασιλικός, Μ. Κουμανταρέας, Xρ. Μηλιώνης, Θ. Βαλτινός, Π. Αμπατζόγλου, Γ. Χειμωνάς, Τ. Καζαντζής, Κωστούλα Μητροπούλου.