Η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204

Οι επιπτώσεις της Τέταρτης Σταυροφορίας επί του ευρωπαϊκού πολιτισμού υπήρξαν εξ ολοκλήρου καταστρεπτικές. Η λάμψη του ελληνικού πολιτισμού, την οποία το Βυζάντιο συντηρούσε επί εννέα αιώνες μετά από την επιλογή της Κωνσταντινούπολης ως πρωτεύουσας, έσβησε ξαφνικά... Το έγκλημα της Τέταρτης Σταυροφορίας παρέδωσε την Κωνσταντινούπολη και τη Βαλκανική Χερσόνησο σε έξι αιώνες βαρβαρότητας... Προκειμένου να αντιληφθούμε την πλήρη σημασία της λατινικής κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης, πρέπει να προσπαθήσουμε να συνειδητοποιήσουμε ποιoς θα ήταν σήμερα ο πολιτισμός της Δυτικής Ευρώπης, αν η προ έξι αιώνων Ρωμανία δεν είχε καταστραφεί. Μπορεί κανείς να φανταστεί όχι μόνο τη Μαύρη Θάλασσα, τον Βόσπορο και τον Μαρμαρά να περιβάλλονται από προοδευτικά και πολιτισμένα έθνη, αλλά ακόμα και τα ανατολικά και νότια παράλια της Μεσογείου να έχουν επιστρέψει υπό μια καλή διακυβέρνηση και υπό μια θρησκεία η οποία δεν αποτελεί φραγμό στον πολιτισμό... Η ματιά του ώριμου πλέον σε ηλικία και κριτική σκέψη σερ Έντουιν Πήαρς, του νομικού, του εκδότη και ιστορικού συγγραφέα, ο οποίος με επιτυχία διακόνευσε τις επιστήμες αυτές στην πατρίδα του την Αγγλία, γίνεται οξύτερη και διεισδυτικότερη με την παραμονή του επί πολλά έτη στην Πόλη. Αναλαμβάνοντας τελικά την υψηλότερη θέση που μπορούσε να καταλάβει, αυτήν του προέδρου του Ευρωπαϊκού/Δικηγορικού Συλλόγου της Κωνσταντινούπολης και διατηρώντας μιαν ανεξάρτητη και κριτική οπτική αναφορικά με τις τοπικές υποθέσειςς και το Ανατολικό Ζήτημα, αποτυπώνει τις ικανότητές του αυτές, στο σπουδαίο βιβλίο του "Η Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204", το οποίο θα συμπληρώσει με εξίσου μεγάλη επιτυχία και με το δεύτερό του βιβλίο, την "Καταστροφή της Ελληνικής Αυτοκρατορίας", που δεν είναι άλλη από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τον Μωάμεθ Β´ τον Πορθητή. Δεν αποτελεί σχήμα λόγου ή υπερβολή ότι η παγκόσμια κριτική κατέταξε τα έργα του σερ Έντουιν Πήαρς στα σημαντικότερα της βυζαντινής ιστοριογραφίας, χαρακτηρίζοντάς τα ως υψηλής σπουδής και αντικειμενικότητας έργα ενός πολυμαθούς, διεισδυτικού, κριτικού και πάνω από όλα αυστηρού και δίκαιου στην κρίση του ιστορικού, που αποδίδει με συνέπεια τις ευθύνες της κατάλυσης της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία για αιώνες αποτέλεσε την ασπίδα της Ευρώπης και το σημαντικότερο κέντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού.