Η Βαλκανική συνομοσπονδία του Ιωάννη Καποδίστρια

Την άνοιξη του 1828, παραμονή του ρωσο-οθωμανικού πολέμου, ο νέος Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας υπέβαλε από την Αίγινα μια μυστική εισήγηση στον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Karl Nesselrode. Συνηγορούσε υπέρ της συγκρότησης μιας συνομοσπονδίας, υπό την επιστασία των Μεγάλων Δυνάμεων, πάνω στα ευρωπαϊκά εδάφη της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Σε αυτήν διακρίνεται το περίγραμμα του οράματός του για το ομοσπονδιακό πεπρωμένο της βαλκανικής χερσονήσου αλλά και για τον ξεχωριστό ρόλο του ελληνικού παράγοντα στη συγκρότησή της σε μια ζώνη ειρήνης, ευημερίας και προόδου στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας κρατών. Το άγνωστο αυτό επεισόδιο φωτίζει τις πολύπλευρες σχέσεις της Ρωσίας με το νεοπαγές ελληνικό κράτος και το ρόλο της στην εδραίωση της ανεξαρτησίας. Μας βοηθά να ιχνηλατήσουμε τις προωθημένες γεωστρατηγικές ιδέες του πρώτου Κυβερνήτη και να τις κατανοήσουμε υπό το φως του άγνωστου, έως σήμερα, δίαυλου που φαίνεται ότι διατηρούσε με τον ρωσικό παράγοντα ενόσω αγωνιζόταν να κατοχυρώσει τη διεθνή υπόσταση της Ελλάδας. Ο τόμος συμπληρώνεται με μια παρεκβολική μελέτη για τη Φιλική Εταιρεία και τον Καποδίστρια καθώς και με μια μυστική έκθεση που συνέταξε στα 1825 ο Grigorii A. Stroganov, Ρώσος πρέσβυς στην Κωνσταντινούπολη κατά την κήρυξη της επανάστασης – η πρωιμότερη απόπειρα να ανασυντεθεί το ιστορικό της εταιρείας, βασισμένη σε ρωσικές και ελληνικές μαρτυρίες.