Οι κατεργαριές του Σκαπέν

Ο συγγραφέας και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου (1895-1965), ο οποίος προσδιορίζεται ιδεολογικά ως καθοριστικός παράγοντας διαμόρφωσης της γενιάς του 30 -ουσιαστικά ανένταχτος σε σχολές και ρεύματα- έβλεπε με δυσπιστία τη θεατρική σκηνή, μολονότι όταν χρειάστηκε υπηρέτησε το θέατρο με την καρδιά του. Αφοσιωμένος στην τέχνη του ο Μικρασιάτης Φώτιος -κοσμοπολίτης και άπατρις- δημιουργούσε με βασικό άξονα στο όραμά του τη στοιχειοθέτηση της ελληνικής ταυτότητας με κριτήριο την ορθόδοξη πνευματικότητα. Η είδηση, λοιπόν, της ενασχόλησης ενός "Βυζαντινού" του 20ού αιώνα με τον Μολιέρο στο έργο "Οι κατεργαριές του Σκαπέν" οδηγεί σε μια νέα προσέγγιση της φυσιογνωμίας του Κόντογλου. Η μετάφραση του έργου παρουσιάστηκε το 1938 σε παράσταση του Βασιλικού Θεάτρου, που γνώρισε θερμή υποδοχή, και με συντελεστές ένα εκλεκτό επιτελείο ηθοποιών σε σκηνοθεσία Δ. Ματσούκη. Πρόσωπο κλειδί για την ανάθεση της μετάφρασης υπήρξε ο φίλος του Φωτίου Κωστής Μπαστιάς -ο δυναμικός γενικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου το 1938. Με την έκδοση του αφανούς αυτόγραφου κειμένου οι αναγνώστες και μελετητές του Κόντογλου ανακαλύπτουν μία ακόμη πτυχή της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας, που τον διαφοροποιεί από το γνωστό λογοτεχνικό και εικαστικό του έργο, ενώ ταυτόχρονα, προστίθεται μία επιπλέον ψηφίδα στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου.