Η οικογεωγραφία της Μεσογείου

Η Μεσόγειος δεν είναι μία θάλασσα. Είναι ένα σύμπλεγμα θαλασσών κατάσπαρτων από μεγάλα και μικρά νησιά, τεμαχισμένων από χερσονήσους, οριοθετημένων από οροσειρές, πλαισιωμένων από απόκρημνες ακτές, εκβολές μεγάλων ποταμών και ελκυστικές ακρογιαλιές. Είναι ακόμη μια ενδοχώρα που έχει ποικίλως οριστεί, που νιώθει πάντως τις αύρες του Ατλαντικού, την καυτή ανάσα της Σαχάρας και τους παγωμένους ανέμους των Αλπεων και των Καρπαθίων. Είναι μια χερσαία λεκάνη αποροής και μια υδάτινη δεξαμενή που ορίζεται από τρεις ηπείρους και περιέχει ποικιλία κοινωνικών σχηματισμών, εκατοντάδες εθνοτήτων και γλωσσών, τρεις μείζονες θρησκείες. Είναι η θάλασσα της ελιάς και του πεύκου, του αμπελιού και της χουρμαδιάς, των εμπορικών και πολεμικών στόλων, των παράκτιων μητροπόλεων και των σύγχρονων τουριστικών συγκροτημάτων. Η ιστορία της δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον στεριανό κόσμο που την περιβάλλει, "όπως δεν μπορούμε να αποσπάσουμε τον πηλό από τα χέρια του τεχνίτη που τον πλάθει", γράφει ο μεγάλος Γάλλος ιστορικός Φερνάν Μπρωντέλ. Και στον τόμο αυτό, όπως και στους προηγούμενους που κυκλοφόρησαν οι διαφορετικές επιστημονικές οπτικές γωνίες αναδεικνύουν τους κοινούς τους τόπους, αλλά και τις αποκλίσεις τους. Παρά πάντως την διαφορετικότητα των προσεγγίσεων, προσπάθεια του επιμελητή της έκδοσης ήταν να αναδειχθεί η δυνατότητα πραγμάτωσης της διεπιστημονικότητας, δηλαδή η σύλληψη του φαινομένου του σύνθετου αυτού γεωγραφικού χώρου στην ολότητά του. Ο χώρος και η ιστορία του, η κοινωνία και το περιβάλλον, εντέλει το αίτημα της βιωσιμότητας στην μεσογειακή λεκάνη, αναλύονται στις τρεις ενότητες του βιβλίου, από διαφορετικές οπτικές γωνίες και με ποικίλα αναλυτικά εργαλεία. Το συνθετικό προϊόν δίνει, ελπίζουμε, μια συνολική εικόνα της Μεσογείου ως προς την γεωγραφική διασπορά των προκλήσεων, των απειλών και των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων εντός του φυσικού περιγύρου, όπου αυτές βιώνονται.