Ο άλλος Κεμάλ

Ο άλλος Κεμάλ και όχι ο Κεμάλ Ατατούρκ είναι ο αληθινός ήρωας της σημερινής Τουρκίας. Ένα απρόοπτο και απροσδόκητο επεισόδιο, η κλοπή του μπαγλαμά του Γιάννη στην Προύσα, έγινε αφορμή να γνωρίσουμε το πώς σκέφτονται και μας βλέπουν οι απλοί Τούρκοι που συναντήσαμε. Ο Κεμάλ και το μπαγλαμαδάκι μάς άνοιξαν το δρόμο. Δε νιώθαμε τουρίστες όταν λέγαμε πως είμαστε Έλληνες. «Γιουνάν αρκαντάς», έλεγαν καλόκαρδα και μας χτύπαγαν στην πλάτη. Στον ίδιο παράλληλο ζούμε. Τα ίδια προβλήματα έχουμε. Την έχθρητα, τα αίματα ξέρουν ποιοι τα θέλησαν, αισθάνονται ακόμα ένοχα κι ανθρώπινα για τον ξεριζωμό των παππούδων μας. Τον Κεμάλ λίγο έλειψε να τον ευχαριστήσουμε όχι γιατί μας επέστρεψε τον μπαγλαμά, αλλά γιατί μας τον έκλεψε τόσο έξυπνα και πονηρά, λες και το έκανε επίτηδες για να γραφτεί αυτό το βιβλίο τον Αύγουστο του 1978. Έγινε για τρεις μέρες ο κλέφτης του μπαγλαμά και λίγο εχθρός μας, γίναμε φίλοι του κι εκείνος για πάντα δικός μας. Την ώρα που χωρίζαμε στην παράγκα των μουσικών, καταμεσής στο παζάρι, μας έδωσε δειλά το χέρι του. «Γκιουλέ γκιουλέ», είπε. «Να πάτε στο καλό γελαστοί», έτσι μας το μετέφρασε ο Αλέξανδρος ο Κωνσταντινουπολίτης, που επέστρεφε για πρώτη φορά στην Τουρκία από το 1965 που αναγκάστηκε να φύγει.