Ήπειρος

[..] Ο λόγος είναι για τον Κώστα Μπαλάφα, τον υμνωδό του έπους της Ηπείρου και των ανθρώπων της. Τον μετρητή της λύπης και της χαράς ενός καθημερινού αγώνα με σπάνια τα χαμόγελα των ανακουφίσεων και συνηθέστερες τις διαψεύσεις των ευχών. Τον μελωδό της πίκρας μιας μεταπολεμικής κοινωνίας που μάχεται με αξιοπρέπεια, συχνά χωρίς ελπίδα, όπως θα έλεγε και ο Ηρακλής Παπαϊωάννου. Γιατί, χωρίς να ξέρει κανείς το πότε ακριβώς τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες αυτές, διακρίνει εντούτοις τον Πόλεμο, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο Σπαραγμό στη συστατική τους οντότητα, το ήθος και τις αξίες ενός κλίματος διαμορφωμένου από τη λεβεντιά και την υπερηφάνεια, την ηρωική διάσταση της καρτερίας αλλά και της αντοχής που εξασφαλίζει την επιβίωση, τη διάχυτη ομορφιά που την καθαρίζει και την καταυγάζει. Εναν κόσμο εξυψωμένο στη σφαίρα του μύθου, αρχετυπικό, ανέγγιχτο από τις μολυσματικές ασθένειες της ευτέλειας των νέων καιρών, απο-μονωμένο μέσα στην περίεργη αίσθηση ενός χειμώνα που δεν εννοεί να περάσει. Ο Μπαλάφας αναζητά τον πυρήνα της ουσίας των φαινομένων που ακινητοποιεί φωτογραφικά, προσφέροντας τις αντανακλάσεις τους στη δεκτικότητα της δικής μας ευσυγκινησίας. Στόχος του δεν είναι η αισθητική τέρψη, αλλά η εξόφληση μιας οφειλής με την κατάθεση της εκφραστικής του ανάγκης ως εκδήλωση συμμετοχής. Γι αυτό και δύσκολα θα έλεγα πως αποτυπώνει την πραγματικότητα ή πως τη μεταγράφει με την απροβλημάτιστη πιστότητα του ευσυνείδητου αντιγραφέα. Στη συστηματική αναμόχλευση των φευγαλέων εντυπώσεων που αρθρώνουν το πανόραμα του έργου του, διαπιστώνεται αντίθετα η ιδιαίτερα επίπονη αναζήτηση των σπινθήρων της αιτιολογίας τους, καθώς και η δοξαστική μνημείωση της διαλεκτικής τους υφής. Με τον τρόπο αυτό προσφέρει στη συνείδηση μια ανεκτίμητη δίοδο επικοινωνίας με τους δύσκολους καιρούς, μαζί με το χρυσό κλειδί για την ερμηνευτική τους αποσφράγιση. Σε μια εποχή βέβαια η οποία λατρεύει άλλα εκσυγχρονιστικά υποδείγματα ποιότητας, ταξιδεύοντας αμέριμνα στα παγκοσμιοποιημένα της μετασοσιαλιστικά πεπρωμένα. Ο Κώστας Μπαλάφας μας υπενθυμίζει ότι η φωτογραφία είναι μια μεγάλη τέχνη η οποία άρχισε να ανθίζει κοτά τη διαδρομή του 20ού αιώνα σε κρίσιμες για την ανθρωπότητα στιγμές. Οταν μάλιστα οι άλλες εικαστικές εκφράσεις φάνηκαν πως εξαντλούν τα αποθέματα του ανανεωτικού τους δυναμισμού. Μας υπενθυμίζει ακόμη ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο η χώρα των ποιητών αλλά και η χώρα των φωτογράφων. Ανεξάρτητα από το κατά πόσο η ίδια μπορεί να το θυμάται. Αγγελος Δεληβορριάς