Οι Υπνοβάτες (Ι)

"Οι υπνοβάτες", η τριλογία του Χέρμαν Μπροχ που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1932, θεωρείται σήμερα ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της σύγχρονης λογοτεχνίας και ο συγγραφέας της ισάξιος των Προυστ και Τζόυς. Πρόκειται για μια τεράστια νωπογραφία που καλύπτει 30 χρόνια (1888-1918) από την ιστορία της Γερμανίας και όπου έρχονται να συναντηθούν η μυθιστορηματική αφήγηση με την ποίηση και τη φιλοσοφία. Ο Μπροχ στον πρώτο τόμο ζωντανεύει με απαράμιλλη δεξιοτεχνία το τέλος του 19ου αιώνα και το λογοτεχνικό στυλ της εποχής αφηγούμενος την ιστορία του Γιόαχιμ φον Πάσενοβ, που η οικογένειά του τον αναγκάζει να γίνει αξιωματικός παρά τη θέλησή του. Ο ήρωας όταν αρχίζει το βιβλίο έχει πλέον ενστερνιστεί τα σαθρά ιδεώδη του Πρωσικού μιλιταρισμού και ζει σε μια ατμόσφαιρα νοσηρού ρομαντισμού. Η γνωριμία του με μια γυναίκα ελευθερίων ηθών, τη Ρουτσένα, η φιλία του με τον Φον Μπέρτραντ, που εγκατέλειψε τον στρατό για να γίνει επιχειρηματίας, καθώς και η επιθυμία του πατέρα του να παντρευτεί την κόρη των γειτόνων τους, την Ελίζαμπετ, και να επιστρέψει στο πατρικό του σπίτι, τον φέρνουν αντιμέτωπο με ορισμένα διλήμματα. Μέσα από αυτά τα τυραννικά για τον ήρωα ερωτήματα ο Μπροχ αφήνει να διαφανεί το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί στην κοινωνική συνοχή ενός κόσμου που αργοπεθαίνει και προαγγέλει την επερχόμενη αποσύνθεση. "Οι υπνοβάτες", μυθιστόρημα επιβλητικό μα και προφητικό, καθώς το κεντρικό του θέμα, η κατάρρευση των ηθικών αξιών, προοιωνίζεται την άνοδο του Ναζισμού, είναι ένα πολυσύνθετο έργο που ο Μίλαν Κούντερα το χαρακτηρίζει ως "τον ακρογωνιαίο λίθο της παράδοσης του σύγχρονου Ευρωπαϊκού μυθιστορήματος".