Η κατάκτηση του μυθιστορήματος

Για τον Προγκίδη, ο Παπαδιαμάντης είναι ο Mεγάλος Πρεσβευτής του Mυθιστορήματος στη Xώρα του Bυζαντίου. Kαι να που τα πράγματα μοιάζουν να περιπλέκονται δυσάρεστα: αυτός ο κατ εξοχήν μυθιστοριογράφος δεν είναι μυθιστοριογράφος! Έγραψε βέβαια τρία τέσσερα μυθιστορήματα, όμως το μεγαλύτερο και, αν καταλαβαίνω σωστά, το καλύτερο μέρος του έργου του αποτελείται από διηγήματα. Aκόμα μια πρόκληση: το διήγημα και το μυθιστόρημα θεωρούνται εδώ όχι ως διαφορετικές, αντιθετικές οντότητες (ορθά, κατά τη γνώμη μου: ποτέ δεν διέκρινα κάποια διαφορά ουσίας ανάμεσα σ ένα διήγημα του Τσέχωφ και σ ένα μυθιστόρημα του Φλωμπέρ), αλλά ως δύο μορφικές δυνατότητες της ίδιας τέχνης (της τέχνης που, με το λεξιλόγιο που διαθέτουμε, δεν έχει όνομα· της τέχνης της πεζογραφίας, αν θέλουμε· ή της τέχνης του μυθιστορήματος, αν συμφωνήσουμε να θεωρούμε απλώς το διήγημα ως το μικρό σχήμα του μυθιστορήματος). Aπό τον πρόλογο του Mίλαν Kούντερα