Ανταρτοπόλεμος στην έρημο

"Στη διαδρομή αρρώστησα και πέρασα δέκα μέρες ξαπλωμένος ανάσκελα στη σκηνή μου, με μόνη απασχόληση το στοχασμό πάνω στον πόλεμο..."
Με αυτόν τον τρόπο ο Λώρενς της Αραβίας φέρνει στο προσκήνιο, με μία φράση καθαρά θεατρική, τις απαρχές της δράσης του επικεφαλής της αραβικής εξέγερσης. Διαλύοντας τις αποικιοκρατικές αντιλήψεις περί πολέμου της γηραιάς Ευρώπης, ο Τ. Ε. Λώρενς είναι ο πρώτος Δυτικός που ξαναστοχάζεται και εφαρμόζει τον ανταρτοπόλεμο στο πεδίο του άλλου. Η μεταμόρφωση της αδυναμίας σε ισχύ αποδεικνύει ότι, πριν απ όλα, ο πόλεμος είναι μια εργασία του πνεύματος.

Ο συγγραφέας (διότι ο δημιουργός των "Επτά Στύλων της Σοφίας" είναι, μεταξύ άλλων, και συγγραφέας...) είναι θεωρητικός. Αναφέρει τους Γκυμπέρ, Ζομινί, Ναπολέοντα, Ξενοφώντα, Κλαούζεβιτς, Μόλτκε, Αρντάν ντυ Πικ, Φος και ιδίως τον Μωρίς ντε Σαξ. "Ήμουν", λέει, "αρκετά διαβασμένος". Για τον σύγχρονο αναγνώστη ίσως ετούτο να μην είναι αυτονόητο: υπάρχει μια γνώση, μια σκέψη, μια παιδεία, "μια μεταφυσική πλευρά και μια φιλοσοφία", λέει ο Λώρενς, για τα πράγματα του πολέμου.

"Οι στρατοί μοιάζουν με τα φυτά, ακίνητοι ως σύνολο, ριζωμένοι βαθιά, τρέφονται έως την κορυφή χάρη στους μακριούς βλαστούς τους. Μπορούσαμε να γίνουμε ατμός που γυρίζει στον αέρα όπου θέλει". Ωραίες και πυκνές εκφράσεις που αποσβολώνουν σαν μία επίθεση αστραπή. Οδηγώντας τους άνδρες σε έναν πόλεμο εγκεφαλικό, περισσότερο νοητικό από ένα απλό όπλισμα, γνωρίζει και ελέγχει τη δύναμη των λέξεων πάνω στο πνεύμα που αποφασίζει οριστικά την έκβαση των μαχών.

Στη σκηνή του Αμπού Μαρχά, ανάμεσα σε μουγκρητά από καμήλες, συναντώνται ένας αρχιστράτηγος των Μαχομένων Βασιλείων, ένας Αθηναίος αριστοκράτης, ένας Σάξονας κόμης, ένας εκκεντρικός της Οξφόρδης κι ένας Κινέζος επαναστάτης. Η γραφή (η γραπτή σκέψη) είναι ο τόπος που επιτρέπει αυτές τις συναθροίσεις. (από το επίμετρο του Olivier Rolin, "Συνεδρίαση σε μια σκηνή")