Το αδιέξοδο Ανταμ Σμιθ

Αυτό που, ακόμα και στις μέρες μας, ονομάζουμε Αριστερά αντλεί από την ίδια, ακριβώς, φλοσοφική πηγή με τον σύγχρονο φιλελευθερισμό. Η ύπαρξη, ακριβώς, αυτής της αρχέγονης μήτρας, κοινής στη σκέψη της Αριστεράς και στον Φιλελευθερισμό του Διαφωτισμού, εξηγεί, κατά την άποψή μου, τις αιτίες που οδήγησαν την πρώτη στο να επικυρώνει επί της ουσίας το πνεύμα του δεύτερου. Οι αιτίες αυτές είναι θεμελιωδώς "οντολογικές", συνδέονται δηλαδή με την ίδια τη φύση της Αριστεράς. Κατά συνέπεια, οι ίδιες οι απαιτήσεις ενός ουσιαστικού αγώνα ενάντια στη φιλελεύθερη ουτοπία, και την ενισχυόμενη ταξική κοινωνία που αναπόφευκτα γεννάει, καθιστούν, επί του παρόντος, πολιτικά αναγκαία μια ριζική ρήξη με το ιδεολογικό φαντασιακό της Αριστεράς. Κατανοώ απολύτως ότι η ιδέα μιας τέτοιας ρήξης θέτει σε πολλούς σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, διότι η Αριστερά, από τον 19ο αιώνα, λειτούργησε κυρίως σαν μια θρησκεία υποκατάστασης (η θρησκεία της "Προόδου")· και ξέρουμε καλά πως πρώτιστη λειτουργία όλων των θρησκειών είναι να προσφέρουν στους πιστούς τους μια ταυτότητα, και να τους εξασφαλίζουν την ειρήνη με τον εαυτό τους. Μάλιστα, δεν δυσκολεύομαι να φανταστώ πως πολλοί αναγνώστες θα θεωρήσουν αυτήν την απόπειρα -να αντιπαραθέσω ριζικά το φιλοσοφικό πρόταγμα του αρχέγονου Σοσιαλισμού στα διάφορα προγράμματα της υπαρκτής Αριστεράς και Ακρας Αριστεράς- ως μία ανώφελη παραδοξολογία, αν όχι μια παράλογη και επικίνδυνη πρόκληση, που σκοπό έχει να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα όλων των εχθρών του ανθρωπίνου γένους. Αντίθετα, εγώ εκτιμώ ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι ο μόνος που δίνει μια λογική εξήγηση στον κύκλο των αλλεπάλληλων ιστορικών αποτυχιών και ηττών που σφράγισαν τον αιώνα που μας πέρασε· αποτυχίες και ήττες, οι αιτίες των οποίων παραμένουν σκοτεινές για πολλούς, σε αυτή την αλλόκοτη εποχή μας. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί τη μοναδική, σχεδόν, δυνατότητα που μας απομένει, και που δεν έχει ακόμα διερευνηθεί, αν θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε την ανθρωπότητα να βγει, όσο είναι ακόμα καιρός, από το αδιέξοδο Ανταμ Σμιθ.