Η Ανθρωπολογία ως Κριτική του Πολιτισμού

Η ανθρωπολογία ως κριτική του πολιτισμού πιάνει τον σφυγμό της κοινωνικής επιστήμης σήμερα καθώς προσαρμόζει τις θεωρίες και τις τεχνικές της σε μια όλο και πιο σύνθετη κοινωνική πραγματικότητα.

Χρησιμοποιώντας την πολιτισμική ανθρωπολογία ως μοντέλο για την ανάλυση αντιπαραθέσεων που έχουν αντίκτυπο σε όλο το φάσμα των Επιστημών του Ανθρώπου, ο George E. Marcus και ο Michael M. J. Fischer επισκοπούν εκ του σύνεγγυς τα επιτεύγματά της τού παρελθόντος, τις σημερινές της δυσχέρειες, τις μελλοντικές της κατευθύνσεις και τις διοράσεις που έχει να προσφέρει σε άλλα ερευνητικά πεδία.

Υποστηρίζουν ότι από τη δεκαετία του 1960 η ανθρωπολογία βρίσκεται σε μια φάση πειραματικού εθνογραφικού γραψίματος που έχει επισύρει εκ νέου την προσοχή στην ξεχασμένη της κριτική λειτουργία, σκοπός της οποίας είναι να χρησιμοποιεί τη γνώση άλλων πολιτισμών για να εξονυχίζει τις αδιερώτητες προϋποθέσεις του δικού μας.

Συγκρίνουν τον εξακολουθητικό πειραματισμό με τεχνικές κριτικής του πολιτισμού σε μία ανάλογη στιγμή στις δεκαετίες του 1920 και 1930, παρατηρώντας ότι και οι δύο εποχές σημαδεύονται από μια οξυμένη επίγνωση των περιορισμών όλων των παραδοσιακών θεωριών περί της κοινωνίας, του πολιτισμού και της υφής της πραγματικότητας εν γένει. Δείχνουν πως η εθνογραφία, το εμπειρικό-περιγραφικό θεμέλιο της ανθρωπολογικής θεωρίας, αποτελεί το στρατηγικό πεδίο για τον αναπροσανατολισμό, την επανεννοιοποίηση και την ανασύσταση της κοινωνικής θεωρίας· και αποστομώνουν εκείνους οι οποίοι βιάζονται να ισχυριστούν πως η τρέχουσα πειραματική περίοδος έχει φτάσει στο τέλος της.

Επισκοπώντας τις εξελίξεις του ανθρωπολογικού γραψίματος ενόσω μεταμορφώνεται σε κριτική του πολιτισμού, οι συγγραφείς διατρέχουν ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπολογίας του εικοστού αιώνα, από τη βρετανική κοινωνική ανθρωπολογία, τον λειτουργισμό και τον αφελή ρεαλισμό μέχρι τον στρουκτουραλισμό, την ερμηνευτική και την ψυχολογική ανθρωπολογία, κι από εκεί στη λογοτεχνική εθνογραφία και την πολιτισμική κριτική.

Το αποτέλεσμα είναι ένα έργο ασυνήθιστα χρήσιμο και προκλητικό για μελετητές οι οποίοι ενδιαφέρονται για μια κριτική προσέγγιση στις κοινωνικές επιστήμες, την τέχνη, τη λογοτεχνία και την ιστορία, και βεβαίως την ίδια την ανθρωπολογία.