Γρηγόριος ο Θεολόγος, Μυσταγωγός λόγου και πράξης

Ο άγιος Γρηγόριος, κινούμενος από αγάπη, θυσίαζε την εράσμια ησυχία του χάριν των αναγκών της μαχόμενης Ορθοδοξίας. Αλλά και στην ηρεμία του δεν έμενε άπραγος, αμέτοχος των προβλημάτων των ανθρώπων. Ανθρωπιστής καλλιεργημένος, έμεινε κοντά στους ανθρώπους. Γι αυτό και γνώριζε τόσο καλά την κοινωνία του, την οποία ήθελε να αναμορφώσει. Ακόμη και στην μόνωσή του, προσέφερε το δάκρυ του, απερίσπαστος από ποικίλες μέριμνες, έλαβε τον κάλαμο και μας κληροδότησε έργα άφθιτα και ζωτικότητας αενάου. Υπήρξε ρέκτης κληρικός, κάτοχος ποικίλων γνώσεων, άνθρωπος αγαπών και αγαπώμενος, θαυμαζόμενος και υμνούμενος. Ο Κύριος, ο Οποίος μπορεί να εγείρει και από τους λίθους τέκνα για τον Αβραάμ, είθε να εγείρει και ετέρους Γρηγορίους.