Η θρησκεία

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να σκεφτούμε το φαινόμενο που βιάσθηκαν να το ονομάσουν "επιστροφή των θρησκειών"; Γιατί ξαφνιάζει; Γιατί εντυπωσιάζει ειδικά όσους πίστευαν αφελώς ότι ένα δίλημμα αντιπαραθέτει από τη μια τη Θρησκεία και από την άλλη τον Λόγο, τον Διαφωτισμό, την Επιστήμη, την Κριτική (τη μαρξιστική κριτική, τη νιτσεϊκή γενεαλογία, τη φροϋδική ψυχανάλυση με το κληροδότημά τους), ωσάν η μόνη έκβαση να είναι η μια πλευρά να βγάλει την άλλη από τη μέση; Αραγε η "επιτροφή του θρησκευτικού" περιορίζεται σε ό,τι η δόξα ορίζει ασαφώς ως "φονταμενταλισμό", "ζηλωτισμό", "φανατισμό"; Αυτό ίσως είναι, στο ύψος του ιστορικά επείγοντος, ένα από τα προκαταρκτικά ερωτήματά μας. Ζακ Ντεριντά Οι διάσημοι στοχαστές που συγκεντρώνει αυτός ο τόμος, βασισμένος στις εισηγήσεις μιας σημαντικής φιλοσοφικής συνάντησης στο Κάπρι, θέτουν μια σειρά ερωτήματα γύρω από τη θέση και την προοπτική της θρησκείας στη σχέση της με την ηθική και τη δικαιοσύνη. Ο Ντερριντά δείχνει ότι η επιστροφή του θρησκευτικού στοιχείου είναι συνυφασμένη με μεταβολές στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, εξετάζοντας μεταξύ άλλων το φαινόμενο των τηλε-ευαγγελιστών, την τηλεοπτική προβολή των περιοδειών του Πάπα και την απεικόνιση και αυτοπαρουσίαση του ισλάμ. Ο Βάττιμο υποστηρίζει ότι η θρησκευτική πίστη είναι ταυτόχρονα προσωπική εμπειρία και έκφραση ενός ιστορικού ρυθμού στο πλαίσιο του οποίου εμφανίζεται και εξαφανίζεται η θρησκεία. Ο Γκάνταμερ συνδιαλέγεται με τους δύο προηγούμενους, ενώ οι υπόλοιποι συγγραφείς εξετάζουν άλλες όψεις του κρίσιμου αυτού ζητήματος, με φόντο τη νέα άνθηση που παρουσιάζουν οι εκκλησίες, οι σέκτες και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις στο γύρισμα του αιώνα.