Ορθολογισμός τώρα

Μπορεί ένα βιβλίο που θα διαβάσουμε να μας κάνει πιο ορθολογιστές;
Μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί υπάρχει τόσος παραλογισμός στον κόσμο;
Ο Steven Pinker, συγγραφέας του βιβλίου Διαφωτισμός τώρα (το «νέο αγαπημένο βιβλίο όλων των εποχών» του Bill Gates), απαντά σε όλα αυτά τα ερωτήματα.

Σήμερα η ανθρωπότητα οδηγεί την επιστημονική κατανόηση σε νέα ύψη, αλλά ταυτόχρονα μοιάζει να χάνει τα λογικά της.
Πώς μπορεί ένα είδος που ανέπτυξε εμβόλια για τον Covid-19 σε λιγότερο από έναν χρόνο να παράγει τόσες ψευδείς ειδήσεις, τόσους κομπογιαννιτισμούς, τόσες θεωρίες συνωμοσίας;

Ο Pinker απορρίπτει το κυνικό κλισέ ότι οι άνθρωποι απλώς είναι παράλογοι – άνθρωποι των σπηλαίων, φορτωμένοι προκαταλήψεις, πλάνες και ψευδαισθήσεις.
Στην πραγματικότητα, σκεφτόμαστε με τρόπους που είναι λογικοί όταν δρούμε στο πλαίσιο της χαμηλής τεχνολογίας όπου περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας, αλλά δεν κατορθώνουμε να εκμεταλλευτούμε τα ισχυρά εργαλεία του ορθολογισμού που έχουμε ανακαλύψει κατά τη διάρκεια χιλιετιών: τη λογική, την κριτική σκέψη, τις πιθανότητες, τη συσχέτιση και την αιτιώδη συνάφεια και τους βέλτιστους τρόπους να ενημερώνουμε τις πεποιθήσεις μας και τις δεσμεύσεις μας, ατομικές και συλλογικές. Αυτά τα εργαλεία δεν αποτελούν τυπικό μέρος της εκπαίδευσής μας και είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται τόσο καθαρά και διασκεδαστικά σε ένα βιβλίο.

Ο ορθολογισμός είναι σημαντικός. Οδηγεί σε καλύτερες επιλογές στη ζωή μας και στη δημόσια σφαίρα και είναι ο απόλυτος κινητήριος μοχλός της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ηθικής προόδου. Ξεχειλίζοντας από τη συνήθη διορατικότητα και το χιούμορ του Pinker, το βιβλίο αυτό διαφωτίζει, εμπνέει και ενδυναμώνει.

***